Osmanlı Devleti’nin Savaşa Katılması

Birinci Dünya Savaşı başladığı sırada Osmanlı yönetiminde bulunan İttihat ve Terakki Partisi savaşın Osmanlı Devleti’ne etkilerini azaltabilmek için şu tedbirleri aldı:

• Osmanlı’nın tarafsız olduğu ilan edildi.
• Genel seferberlik ilan edildi.
• Kapitülasyonlar tek taraflı olarak kaldırıldı.
• Boğazlar tüm devletlerin savaş gemilerine kapatıldı.

Ancak İttihat ve Terakki Partisi’nin başında bulunan Talat, Enver ve Cemal paşalar, güçlü bir kara ordusu bulunan ve savaşı kazanacağına neredeyse kesin gözüyle bakılan Almanya’nın yanında savaşı katılmak için harekete geçtiler. 19. yüzyılın sonlarında başlayan ve Birinci Dünya Savaşı sırasında hızlanan Osmanlı – Alman yakınlaşması 2 Ağustos 1914’te İstanbul’da Alman elçisi Baron Von Wangenheim ile Sadrazam Sait Halim Paşa arasında imzalanan Osmanlı — Alman İttifak Antlaşması ile pekişti. Sadece Sadrazam Sait Halim Paşa, İç İşleri Bakanı Talat Paşa ve Meclis Başkanı Halil Bey’in haberdar olduğu bu antlaşma ile,

• İki devlet Avusturya ve Sırbistan arasındaki savaşa tarafsız kalmayacak
• Rusya, Avusturya ile savaşırsa Almanya ve Osmanlı, Avusturya’nın yanında Rusya’ya karşı savaşa girecek
• Almanya, bir tehdit durumunda Osmanlı’yı koruyacak
• Savaş durumunda, Almanya askeri heyetini Osmanlı’nın emrine verecek
• Antlaşma 31 Aralık 1918’e kadar geçerli olacak gibi esaslar üzerinde görüş birliği sağlandı.

– Bu Antlaşmadan kısa bir süre sonra 11 Ağustos 1914 sabahı İngilizlerden kaçan iki Alman gemisi Goben (Yavuz) ve Bresleau (Midilli) Çanakkale Boğazı’nı geçerek Osmanlı Devleti’ne sığındı. İngiltere, tarafsızlığını ilan eden Osmanlı Devleti’nden, Türk kara sularına giren bu gemilerin teslim edilmesini istedi. Ancak Osmanlı Devleti kendisine sığınan bu gemiler satın aldığını açıklayınca İngiltere bu talebinden vazgeçmek zorunda kaldı.

– Osmanlı Devleti’nin satın aldığını bildirdiği bu gemiler, yanlarında Türk gemileri ile birlikte Alman Amirali Schuchon’un komutasında 23 Ekim 1914’te Çarlık Rusya’nın Odesa ve Sivastopol limanlarını bombaladılar. Bu gelişme karşısında 2 Kasım’da Çarlık Rusya; 5 Kasım’da İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Osmanlı devleti ise 12 Kasım 1914’te İtilaf Devletleri’ne savaş açmış ve iki gün sonra kutsal cihat ilan edilmiştir.

Osmanlı’nın Savaşa Girmesindeki Amaçlar

• Kaybedilen toprakları geri almak
• Pantürkizim idealini gerçekleştirmek
• Osmanlı Devleti’ni eski gücüne kavuşturarak Avrupa siyasetinde yeniden söz sahibi durumuna getirmek
• Osmanlı Devleti’ni siyasi yalnızlıktan kurtarmak

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

1. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na katılmasında etkili olan en önemli gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Almanya ile gizli antlaşmalar yapılması
B) Kapitülasyonların kaldırılması
C) İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin iktidarda olması
D) Osmanlı donanmasının Çanakkale Boğazı’nda konuşlandırılması
E) Goben ve Breslau gemilerinin Osmanlı’ya sığınarak Osmanlı donanmasına katılması

Çözüm:
Goben ve Breslau adlı Alman gemilerinin Osmanlı donanmasına katılarak Karadeniz’e açılıp Rus limanlarını bombalaması, Osmanlı’nın savaşa girmesini hızlandırmıştır. Bu olay savaşta taraf olmayı fiilen başlatmıştır.

Cevap: E

---

2. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesindeki temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yeni topraklar kazanmak
B) Almanya’nın yanında yer almak
C) Kutsal İslam topraklarını korumak
D) Kaybedilen toprakları geri almak
E) Avrupa’da siyasi dengeyi sağlamak

Çözüm:
Osmanlı Devleti, özellikle Trablusgarp ve Balkan Savaşları’nda kaybettiği toprakları geri almayı hedeflemiştir. Bu yüzden I. Dünya Savaşı’na girme amacı kaybedilen toprakları geri almak olmuştur.

Cevap: D

---

3. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın yanında savaşa girmesinin ardından hangi cephede saldırıya uğrayarak savaşa resmen katılmış sayılmıştır?

A) Kafkas Cephesi
B) Kanal Cephesi
C) Hicaz-Yemen Cephesi
D) Çanakkale Cephesi
E) Irak Cephesi

Çözüm:
Osmanlı donanmasının Rus limanlarını bombalaması üzerine Rusya, Osmanlı’ya savaş ilan etmiş; ardından İngiltere ve Fransa da Osmanlı’ya karşı savaş ilan etmiştir. Böylece Kafkas Cephesi açılmış ve Osmanlı resmen savaşa katılmıştır.

Cevap: A

---

4. Osmanlı Devleti’nin Halifelik makamını kullanarak İtilaf Devletleri’ne karşı yürütmeye çalıştığı politika aşağıdakilerden hangisidir?

A) Panislamizm
B) Pantürkizm
C) Osmanlıcılık
D) Batıcılık
E) Turancılık

Çözüm:
Osmanlı, Halifelik gücünü kullanarak özellikle Müslüman toplulukları İtilaf Devletleri’ne karşı ayaklandırmaya çalışmıştır. Bu politika Panislamizm olarak bilinir.

Cevap: A

---

5. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’nın I. Dünya Savaşı’na katılmasıyla açılan cephelerden biri değildir?

A) Kafkas Cephesi
B) Kanal Cephesi
C) Hicaz-Yemen Cephesi
D) Galiçya Cephesi
E) Batı Cephesi

Çözüm:
Osmanlı askerleri Galiçya, Makedonya gibi cephelerde Almanya’nın isteğiyle savaşmış olsa da Batı Cephesi Osmanlı topraklarında açılmamış ve Osmanlı bu cephede yer almamıştır.

Cevap: E