KIT’A
Divan edebiyatında 2-12 veya daha çok beyitten oluşan nazım biçimidir. Beyit sayısı genellikle 2-12 beyit arasındadır. Edebiyatımızda daha çok iki beyitli kıtalar kullanılmış hatta bunlara dörtlük de denmiştir. İki beyitten fazla olanlara kıta—ı kebire (büyük kıta) adı verilir.
Kafiye düzeni ab /cb biçimindedir. ab/ ab biçiminde kafiyeli olanlar da vardır. Genellikle mahlas kullanılmaz. Aruzun her kalıbıyla yazılabilir.
Felsefi, tasavvufi bir düşünce, yergi, nükte, övgü, hayat görüşü, bir olayın tarihi gibi konular işlenir. Kıta nazım biçimiyle muamma, tarih, lügaz ve hicviye yazılır.
MÜSTEZAT
Arapça ”ziyade” kökünden türetilen müstezat, “artırılmış, eklenmiş” anlamlarına gelir.
Bir uzun, bir kısa ile kurulu dizelerden oluşan nazım biçimidir.
Müstezat, her beyte iki kısa mısra eklenerek oluşur.
Müstezat, gazel nazım biçiminden bozma bir nazım biçimidir.
Uzun dizeleri “mef’ulü/ mefailü/ mefailü/ feulün” kalıbıyla, kısa kalıpları ise “mef’ulü/ feulün” ile yazılır.
Müstezada eklenen kısa dizelere ziyade (artık, ek) adı verilir.
Her mısradan sonra bir kısa mısra yer alır ancak bazen her mısradan sonra iki kısa mısra da kullanılabilir. Kısa dizeler okunsa da okunmasa da beytin anlamı bir bütün oluşturur.
