1. EVRENDEKİ ÖLÇÜ VE AHENK
Allah’ın yarattığı her şeyde bir estetik ve ahenk vardır. O, yarattığı hiçbir şeyi boşuna yaratmamış, yarattıklarını da güzel yaratmıştır. Evrende atomların yapısından, gece-gündüzün oluşumuna kadar her şeyin ne kadar hassas ölçüler içinde hareket ettiğini görürüz. Bu ölçüler bize evrendeki varlıkların güçlü bir yaratıcı tarafından yaratıldığına işaret eder. Allah’ın yaratması süreklidir. Böylece evrendeki düzenin de devamı sağlanmış olur. Allah, insanlardan yaratılıştaki ölçü ve uyumun iyi gözlemlenmesini ve üzerinde düşünülmesini, daha sonra da bu ölçüyü ve dengeyi korumasını ister. Çünkü ölçünün bozulması başta insan hayatı için olmak üzere birçok tehlikelere neden olacaktır.
AYET
“Yedi göğü birbiriyle tam bir uyum içinde yaratan o, (ne yüce)dir. Rahmanın yaratışında hiçbir aksaklık göremezsin. Gözünü bir kez (ona) çevir. Hiç kusur görüyor musun? Evet, gözünü tekrar tekrar (ona) çevir; (her seferinde) bakışın, şaşkın ve bezgin bir şekilde önüne geri dönecektir.” (Mülk suresi, 3-4)
Toplumsal hayatta da var olan denge ve düzenin bozulmaması gerekir. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için birbirlerine yardım etmeleri, kötülükleri uzaklaştırıp, iyilik yapmak için çaba sarf etmeleri bu dengenin devamı için yapılması gereken davranışlardandır.
2. İNSAN VE ESTETİK
İnsandaki estetik anlayışı, onun duygu ve düşünce dünyasından kaynaklanır. İnsan, yaratılış gereği güzelliği hisseder ve algılar. İnsan sadece maddeden oluşan bir varlık değildir. Onun vicdanı, sezgileri ve hisleri vardır. Güzel düşünmek ve güzel bakmak insan fıtratından kaynaklanan özelliktir. Bu yönleri onun estetik duygusunun oluşmasına yardımcı olur. Mimari, sanat, edebiyat ve musiki, insandaki estetik duygusunun hayata yansıyan somut örneklerindendir. İnsan, gördükleri üzerinde düşünür ve düşüncelerinden yorumlar yaparak yeni fikirler üretir. Allah’ın yarattığı her güzel şey, insanın huzurlu ve mutlu olması içindir. İnsandaki estetik anlayışı sonucu birçok sanat dalları ortaya çıkmıştır.
3. KUR’AN VE GÜZELLİK
Kur’an’ın üslubu, anlatımındaki edebi sanatlar ve tasvirler, güzelliğe değer verdiğini gösterir. Kur’an zaten sözlerin en güzelidir. Kur’an’ın mesajları insanların hayatının güzelleşmesi içindir. Kur’an insanlara hep iyi ve güzel işleri emrederken kötü ve çirkin işleri yasaklar Şüphesiz ki Allah, güzelliğin kaynağıdır. Allah’ın isimleri de ”esma-i hüsna” (en güzel isimler) olarak nitelendirilir.
AYET
“Allah tün öğretilerin en güzelini kendi içinde tutarlı, (gerçeğin) her tü ‘ ifadesini çeşitli biçimlerde tekrarlayan bir ilahi kelam şeklinde indirir; (bir ilahi kelam ki) Rablerinden korkanların ondan tüyleri ürperir; (fakat) sonunda Allah’ı(n rahmetini) hatırlayınca kalpleri ve tenleri yumuşar, sakinleşir. İşte Allah’ın rehberliği böyledir…” (Zümer suresi, 23)
4. HZ. MUHAMMED VE GÜZELLİK
Hz. Muhammed, davranışlarıyla, sözleriyle ve ahlakıyla güzel bir insandır. Onun birçok güzel yönü Kur’an’da da belirtilir. O, dürüstlüğü, güvenilirliği ve diğer erdemli davranışlarıyla örnek alınması gereken bir insandır.
“Andolsun, size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün, müminlere karşı çok şefkatli ve merhametlidir.” (Tövbe suresi, 128)
Hz. Muhammed (s.a.v)insanın ahlakının yanında dış görünüşüne de dikkat edilmesini istemiş, kendisi de diş temizliğine, saçlarını taramaya, elbisesinin temizliğine dikkat etmiştir. Hz. Peygamber, Kur’an’ın genel prensipleriyle çelişmediği sürece toplumda yer etmiş güzel âdetlere uyulmasında bir sakınca görmemiştir.
5. YAŞAMDA GÜZELLİK
5.1. Sözde Güzellik
İslam dini, insanların konuşmalarında güzel sözler kullanmalarını istemiştir. Yüze Allah, Hz. Peygambere insanları güzel sözlerle İslam’a davet etmesini istemiştir. Güzel sözlerle yapılan tebliğ görevi, birçok insanın kısa zamanda Müslüman olmasına vesile olmuştur.
AYET
“…Onlara ö üt ver, kendileri hakkında etkili ve güzel söz söyle.” (Nisa suresi, 63)
5.2. Davranışta Güzellik
Kur’an’da birçok ayette imandan sonra salih amelin geldiği ifade edilir İnsanın Allah rızasını gözeterek yaptığı her güzel iş ve davranışa salih amel denmektedir. İnsan davranışlarını güzelleştirmeli, güzel ahlaklı bir insan olmaya çalışmalıdır. Kişi, İslam’ın güzel davranış konusundaki emir ve tavsiyelerini davranışlarına yansıtmalıdır. Güzel sözler güzel davranışlarla desteklendiğinde insan hem kendisi mutlu olur, hem de çevresindekileri mutlu eder.
5.3. İş ve Üründe Güzellik
İnsan, yaptığı her işi ancak itinayla yaptığında ortaya güzel ürünler çıkar. İtinayla (özenle) yapılmayan işlerden hem güzel sonuçlar çıkmaz hem de emek ve maddi kayıplar yaşanabilir. İnsanın sahip olduğu güzel nimetleri paylaşması da güzel işler arasında sayılmıştır. Güzel işler, sürekli yapıldığı takdirde salih amellere dönüşür. İnsan, doğru bir inanç, iyi bir niyet ve güzel amaçla çalıştığı takdirde güzel işler üretir. Bu şekilde çalışmak, Allah’ın emirleri de yerine getirildiği takdirde ibadet sevabı kazandırır.
AYET
“Allah yolunda harcama yapın, nimetleri paylaşın; kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın. Güzel düşünüp güzel işler yapın. Çünkü Allah, güzel davrananları sever.” (Bakara suresi, 195)
