Yeryüzünde belirli biryüzeye dik ya da eğik gelen Güneş ışın- larının getirdiği enerji miktarları farklılık gösterir. Eğik açı ile gelen ışınların enerjisi, daha geniş alana yayıldığı için etkisi zayıflar ve ışınları eğik alan yüzeyler, ışınları dik alan yüzeyle- re göre daha az ısınır. Güneş ışınlarının geliş açısı; Dünya’nın şekline (enleme), Dünya’nın günlük hareketine, Dünya’nın eksen eğikliğine, yıllık hareketine ve yer şekillerine (bakı ve eğim) bağlı olarak değişir.
Örnek: Güneş ışınları, karalarda 50 - 100 cm'lik bir derinliğe kadar etkilidir. Denizlerde ise Güneş ışınları, 150 - 200 metre derinliğe kadar etkili olur.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin nedeni olarak gösterilebilir?
A) Yerden yükseldikçe sıcaklığın azalmasının
B) Kıta sahanlığı geniş olan kıyılarda deniz derinliğinin az olmasının
C) Yeryüzünde denizlerin karalardan daha fazla alan kaplamasının
D) Sıcak okyanus akıntılarının geçtiği yüksek enlemlerdeki kıyıların ılıman olmasının
E) Denizlerin karalara göre geç ısınıp soğumasının
Örnek: Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı düşer.
Aşağıdakilerden hangisi bu yargıyı destekleyen bir örnektir?
A) Kara içlerinde yıllık sıcaklık farkının fazla olması
B) Yazın gündüz süresinin uzun olmasının sıcaklık artışında etkili olması
C) Bir dağın eteklerinden aynı yamaç boyunca zirveye doğru çıkıldıkça, doğal bitki örtüsünün değişmesi
D) Ekvator'un sıcaklık ortalamasının dönenceler çevresinden düşük olması
E) Doğu - batı doğrultulu bir dağın, aynı yükseltideki kuzey yamaçları ile güney yamaçları arasında sıcaklık farkı olması