Dünyada sıcaklık dağılışını etkileyen temel faktör güneş ışınlarının yere düşme açısıdır.
Güneş ışınlarının dik ve dike yakın geldiği yerlerde dar alanlar etkilenir ve sıcaklık daha fazla olur. Güneş ışınları eğik geldiğinde daha geniş alanların ısınmasına yol açar bu nedenle sıcaklık değerleri daha düşük olur. Güneş ışınlarının yere düşme açısını Dünya’nın şekli, Dünya’nın günlük hareketi, Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği ile yer şekilleri etkiler.
Örnek: Güneş ışınları, karalarda 50 - 100 cm'lik bir derinliğe kadar etkilidir. Denizlerde ise Güneş ışınları, 150 - 200 metre derinliğe kadar etkili olur.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin nedeni olarak gösterilebilir?
A) Yerden yükseldikçe sıcaklığın azalmasının
B) Kıta sahanlığı geniş olan kıyılarda deniz derinliğinin az olmasının
C) Yeryüzünde denizlerin karalardan daha fazla alan kaplamasının
D) Sıcak okyanus akıntılarının geçtiği yüksek enlemlerdeki kıyıların ılıman olmasının
E) Denizlerin karalara göre geç ısınıp soğumasının
Örnek: Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı düşer.
Aşağıdakilerden hangisi bu yargıyı destekleyen bir örnektir?
A) Kara içlerinde yıllık sıcaklık farkının fazla olması
B) Yazın gündüz süresinin uzun olmasının sıcaklık artışında etkili olması
C) Bir dağın eteklerinden aynı yamaç boyunca zirveye doğru çıkıldıkça, doğal bitki örtüsünün değişmesi
D) Ekvator'un sıcaklık ortalamasının dönenceler çevresinden düşük olması
E) Doğu - batı doğrultulu bir dağın, aynı yükseltideki kuzey yamaçları ile güney yamaçları arasında sıcaklık farkı olması