ATIKLAR
İşlevini yitirmiş, işe yaramayan maddelere atık denir. Atıklar katı, sıvı ve gaz atıkları diye ayrılır.
Katı Atıklar
- Kullanılan eşyaların ve tüketilen gıdaların atıkları çöp sorununu ortaya çıkarmıştır.
- Çöplerin çevreye zararsız hale getirilmesinin maliyeti çok fazladır.
- Çöplerin usulsüzce yol kenarına, tarlalara dökülmesi toprak kayıplarına neden olur.
- Çöplerin şehirlerden uzak alanlara sürekli olarak depolanması gerekmektedir.
- Düzenli depolanmanın faydalarının yanında depo gazı patlaması gibi sorunlara neden olmaktadır.
- Depo gazı patlamaları can ve mal kaybına neden olmaktadır.
Örneğin;
1993 yılında Ümraniye’de yer alan çöp depolama alanında meydana gelen patlama 39 kişinin hayatına neden olmuştur.
Doğaya bırakılan atıklar çöpün türüne göre yok olma süresi birbirinden farklıdır.
- Plastik şişe —> 1000 yıl
- Cam şişe —> 4000 yıl
- Alüminyum kutular —> 10 – 100 yıl
- Kağıt —> 2 – 5 ay
- Piller —> 1000 yıl
- Sakız —> 5 yıl’da yok olmaktadır.
Gaz Atıklar
Gaz Atıkların Nedenleri
- Sanayi tesisleri
- Fosil yakıtlar
- Çöp depolama alanları
- Taşıtlar
- Nükleer santraller
- Yangınlar
Sıvı Atıklar
- Kanalizasyon atıkları, fabrika atıkları tarım ilaçları sulara karışırsa kirliliğe neden olur.
- Sıvı atıkların sularda oluşturduğu kirlilik fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak 3’e ayrılır.
- Açık denizler hem ucuz hem de görünmez olması nedeniyle dev bir çöp deposu olarak görülmektedir.
Sıvı Atıkların Oluşturduğu Kirlilik ve Etkileri:
Fiziksel
- Suyun sıcaklığı, tat, koku vb. özellikleri değişir.
- Çevreye bırakılan yüksek sıcaklıktaki fabrika suyu karıştığı nehirlerin sıcaklığını da yükseltir.
- Yüksek sıcaklıkta sudaki oksijen miktarı azalır. Buna bağlı olarak ekolojik denge bozulur.
Kimyasal
- Kurşun, cıva gibi ağır metaller suda birikir.
- Organik ve inorganik maddeler suda birikir.
Biyolojik
- Organik atıkların etkisiyle su kaynaklarında üreyen algler, küfler ve bakteriler oluşur.
- Bunlar ortamdaki oksijeni tüketir
Atıkların Çevresel Etkileri:
- Çöp depolama alanlarında hava kirliliği büyük şehirlerde ciddi etkiler yaratmaktadır.
- Ekolojik dengenin bozulmasına neden olur.
- Karbon miktarının artmasına ve küresel ısınmaya neden olur.
- Yeraltı ve yer üstü su kaynaklarının oranı azalır.
- Kötü kokular çevreye yayılır.
Atıklardan Korunmanın Yolları:
- Atıklar doğal ortamlara bırakılmamalı.
- Atıklar sıkı denetimden geçirilmeli.
- Atık arıtma tesisleri kurulmalı.
- Fabrika bacalarına filtre takılmalıdır.
- Atık sular doğaya bırakılmamalıdır.
- Fosil yakıtların yerine alternatif enerji kaynakları kullanılmalıdır.
Geri Dönüşüm
Doğaya bırakılan atıklardan bir kısmının fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilerek kullanılabilir duruma getirilmesine “geri dönüşüm“’ denir. Dünya nüfusunun hızla artması sınırlı doğal kaynak rezervinin tükenmesine neden olmaktadır. Bu da gelecek açısından kaygı vericidir Geri dönüşüm tam bu noktada önem arz eder. Çünkü geri dönüşümün insan yaşamına sokulması doğal kaynakların tükenebilirliğini azaltacak hem de doğal çevre az zarar görecektir. Geri dönüşümün en önemli katkılarından biri de ülke ekonomisine tasarruf sağlamasıdır.
