Anlamına Göre Cümleler

1. Olumlu Cümle: Bir işin gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini bildiren cümleler olumlu cümledir.

• Teyzem bugün bize gelecek.
• Bu hafta çok kar yağdı.

2. Olumsuz Cümle: Bir işin olmadığını veya olmayacağını bildiren cümleler olumsuz cümledir. ”-me”, “-ma” ekleri kullanılarak olumlu cümleler olumsuz yapılabilir.

• Teyzem bugün bize gelmeyecek.
• Bu hafta kar yağmadı.

Olumlu cümleler “yok” ve “değil” sözcükleri kullanılarak da olumsuz yapılabilir.

• Sude’nin kalemi yokmuş.
• Bu hırka benim değil.

3. Soru Cümlesi: Bir şeyi öğrenmek ya da anlamak için kurulan cümleler soru cümlesidir.

• Derse neden geç kaldın?
• Bu senin kardeşin mi’?

Kim, ne, nerede, nasıl. nereye, hangi, niçin gibi sözcükler cümleye soru anlamı kazandırır.

• Akşam neden geç yattın?
• Soruyu kim çözmek ister?

Soru eki olan “mi” sözcüklerden ayrı yazılır.

• Bu senin kitabın mı?
• Geziye katılacak mısın?

4. Ünlem Cümlesi: Heyecan, korku, sevinç, şaşkınlık gibi duyguları ifade eden cümleler ünlem cümlesidir.

• Tüh! Anahtarımı unuttum.
• Yaşasın! Kar yağıyor.

Not: Eğer duygu bildiren sözcükten sonra virgül(,) kullanılmışsa ünlem işareti cümlenin sonuna konulur.

• Yaşasın, kar yağıyor!

Çözümlü Sorular

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi “olumsuz cümle”dir?
A) Bugün parka gideceğiz.
B) Ödevlerimi bitirdim.
C) Bu kitabı okumadım.
D) Yarın sinemaya gidelim.

Doğru Cevap: C (“Okumadım” olumsuz fiil kullanılmıştır)

2. Hangi cümle “soru cümlesi”dir?
A) Hava çok güzel!
B) Kalemini mi kaybettin?
C) Yarın erken kalkmalıyız.
D) Bu resmi çok beğendim.

Doğru Cevap: B (Soru eki “mi” ve soru anlamı vardır)

3. “Ne güzel bir gün!” cümlesi için hangisi doğrudur?
A) Olumlu cümle
B) Olumsuz cümle
C) Ünlem cümlesi
D) Soru cümlesi

Doğru Cevap: C (Ünlem işareti ve hayret anlamı taşır)

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi “emir cümlesi”dir?
A) Yarın size geleceğim.
B) Hemen odanı topla!
C) Bu film çok heyecanlıydı.
D) Acaba gelecek misin?

Doğru Cevap: B (Emir kipiyle oluşturulmuştur)

5. “Ah, yine yağmur yağıyor!” cümlesinin türü nedir?
A) Olumlu cümle
B) Ünlem cümlesi
C) Soru cümlesi
D) Olumsuz cümle

Doğru Cevap: B (“Ah” ünlemi ve ünlem işareti vardır)