ZİYA GÖKALP (1876 – 1924)
Milli Edebiyatın düşünce temelini atmıştır. İlk Türk sosyologlarındandır, sosyoloji ile ilgili önemli makaleler yazmıştır.
Türkçülük düşüncesini sistemleştirmiştir ve eserlerinde işlemiştir. Türkçülüğün Esasları adlı eserinde Türkçülük ve milliyetçilik hareketinin ilkelerini sistemli bir biçimde açıklamıştır.
Genç Kalemler dergisinde yayımladığı Turan şiiri ile Turancılık düşüncesini ortaya koymuştur.
Bir dönem aruz ölçüsünü kullanan Gökalp, şiirlerinde genellikle hece ölçüsünü kullanmıştır. Hecenin 8’1i ve 11’li kalıplarını kullanmıştır.
Biçim yönünden ilk zamanlar gazel, kıta gibi divan edebiyatı nazım biçimlerini; sonra halk edebiyatı nazım biçimlerini kullanmıştır.
Edebiyatı ve şiiri düşüncelerini açıklamada bir araç olarak görmüştür.
Toplum için sanat anlayışını ve lirizmden uzak bir söyleyişi benimsemiş, daha çok didaktik şiirler yazmıştır.
Masal niteliği taşıyan şiirleri ve manzum destanları da vardır.
Dili oldukça sadedir , sanatlardan uzak bir dil kullanmıştır.
Türkçe karşılığı olan Arapça ve Farsça sözcüklerin atılmasını gerektiğini savunmuştur. Halk diline yerleşmiş olan yabancı sözcükleri “Türkçeleşmiş Türkçe” kabul eder.
Eserleri
Şiir: Kızıl Elma, Altın Işık, Yeni Hayat
Düzyazı: Malta Mektupları, Türkçülüğün Esasları, Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak, Türk Medeniyeti Tarihi, Türk Töresi, Türk Ahlaki, Makaleler, Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri
