TARİH ÖNCESİ (YAZI ÖNCESİ) DEVİRLER
A) TAŞ DEVRİ
KABA TAŞ DEVRİ – PALEOLİTİK -ESKİ TAŞ (MÖ 600 bin – 10 bin)
İnsanlık tarihinin en uzun dönemidir. Buzul çağıdır. İnsanlar mağara ve ağaç kovuklarında yaşamış geçimlerini avcılık ve toplayıcılıkla sağlamışlardır. Dönemin sonlarına doğru ateş bulunmuştur. Bu dönemi aydınlatan önemli merkezler Yarımburgaz Mağarası (İstanbul), Karain, Beldibi ve Belbaşı Mağaraları (Antalya)
YONTMA TAŞ DEVRİ – MEZOLİTİK – ORTA TAŞ (MÖ 10 bin – 8 bin)
Paleolitik dönemin özellikleri devam etmiştir. Bir geçiş dönemidir. İlklim yumuşamaya başlamış insanlar sıklıkla tabiatta görünür olmuştur.
CİLALI TAŞ DEVRİ – NEOLİTİK – YENİ TAŞ
İlklim normalleştiğinden insanlar nehir ve göl kenarlarını mesken tuttular.
Üretimin başlamasıyla yerleşik yaşama geçtiler. Klan adı verilen köyler kurdular.
Tarımı kolaylaştırmak için hayvanları evcilleştirdiler. İlk evcilleştirilen hayvan köpektir. Bitki liflerinden elbise dokudular.
Topraktan çanak, çömlek yapıp seramik sanatını başlattılar.
İhtiyaçlarından fazlasını takas usulüyle satarak ticareti başlattılar.
İlkel de olsa günümüz yaşantısının ilk örneği ortaya çıktı. Bu dönemi aydınlatan önemli merkezler ; Çatalhöyük (Konya), Çayönü (Diyarbakır), Sakçagözü (Gaziantep). Göbeklitepe (Şanlıurfa)’dır.
B) MADEN DEVRİ
BAKIR DEVRİ – KALKOLİTİK
Bu devir geçiş devridir. İnsanlar ilk kez bakır, altın ve gümüş madenleriyle tanıştılar. Kolay işlenirliği ve bolluğundan dolayı döneme bakır devri denildi.
TUNÇ DEVRİ
Bu devirde klan adı verilen küçük yerleşkeler birleştirilerek site denilen şehir devletleri kuruldu. Av ve silah aletleri tunçtan yapılmaya başlandı. Anadolu tunç devrini yaşarken yazı ile tanıştı ve tarihi çağlara ulaştı.
DEMİR DEVRİ
Tarih öncesinin son aşamasıdır. Sümerler bu devirde çivi yazısını buldular. Tarih öncesi devirler sona erdi. İlk imparatorluklar bu dönemde kuruldu.
Yazının kullanılmadığı dönemdir.
Bu dönemde devirlerin birbirinden ayrılmasında, kullanılan araç-gereçlerin niteliği ölçüt alınmıştır.
Bu dönemde devirlerin başlangıç ve bitiş süreleri bölgelere göre farklılıklar gösterir.
