TBMM’nin ilk anayasasıdır.
Maddeleri
- Egemenlik, kayıtsız şartsız millete aittir. Millet adına onun seçtiği temsilcilerden oluşan TBMM, egemenliği kullanır.
- “Güçler Birliği” TBMM’nin uhdesindedir. (Meclis, milletin tek temsilcisi olarak görülmüş; vergi almak ve asker toplamak gibi konularda TBMM nin otoritesini artırmıştır.)
- Türkiye Devleti, TBMM’ce idare olunur ve Hükümeti, “Meclis Hükümeti” adını taşır. Bakanlar Kurulu 11 kişiden oluşmaktaydı. Meclis başkanı, Bakanlar Kurulu’nun da başkanıdır. Meclis, bakanları doğrudan doğruya kendisi seçer.
- Seçimler iki yılda bir yapılır ve TBMM üyeleri, Seçildikleri ilin değil tüm ülkenin vekilidir.
- Hızlı karar alıp uygulamak, birlik ve bütünleşmeyi sağlamak amacıyla yürütme gücü ve yasama yetkisi, milletin tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisi’nde toplanır.
- Din buyruklarının yerine getirilmesi, yasaların konulması, değiştirilmesi, kaldırılması, antlaşma ve barış yapılması, savaş kararı verilmesi gibi temel haklar Büyük Millet Meclisi’ndedir.
Özellikleri
- Yeni devletin hukuki ve siyasi belgesi olan bu anayasa, olağanüstü koşulların ür nüydü. Bu nedenle kısa hazırlanmış, sorunlara pratik çözümler getirilmiştir.
- Demokratik ve ihtilâlci karaktere sahiptir. Bir geçiş dönemi ve uyum anayasasıdır.
- Bu anayasanın en büyük özelliklerinden biri olan güçler birliği ilkesiyle; ülkede birliğin devam ettirilmesi, bağımsızlık savaşının başarıya ulaştırılması ve padişahlığın ortadan kaldırılmasına ortam hazırlamasıdır.
- Anayasa’da yer alan “Şeriat hükümlerinin yürürlüğünü sağlama ödevi TBMM’ye aittir.” hükmü ile devlet yönetiminin tek otoritede toplanması amaçlanmıştır. Bu yönüyle de laik nitelik taşımaz.
