Sıcak iklim tipleri, yeryüzündeki bitki örtüsünü, hayvanları ve insan faaliyetlerini önemli ölçüde etkiler. Tropikal iklimlerde yağmur ormanları, savan ve çöller gibi farklı bitki örtüleri görülür. Subtropikal iklimlerde ılıman ormanlar, çayırlar ve makilik alanlar gibi farklı bitki örtüleri görülür. Çöl iklimlerinde ise bitki örtüsü yok denecek kadar azdır.
Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C civarında olan iklim tipleridir. Ekvator ile 30° enlemleri arasında görülen iklimlerdir.
1. Ekvatoral İklim
Ekvator çevresinde, 0°-10° Kuzey ve Güney enlemleri arasında görülen her mevsimi sıcak ve yağışlı bir iklimdir.
Ekvatoral İklimin Özellikleri
- Yıllık ortalama sıcaklık 25°C`nin üzerindedir.
- Yıllık sıcaklık farkı en az olan iklimdir (1°-2°C). Nedeni: Güneş ışınlarının yıl boyu dik ve dike yakın açıyla gelmesidir.
- Yağış oluşumunda etkili olan temel faktör ısınan havanın
yükselmesidir, Bu yüzden yükselim yağışları görülür. - Yıllık yağış miktarı 2000-3000 mm civarındadır.
- Yağış rejimi düzenlidir. Ekinoks dönemlerinde yağışlarda artış görülür. Nedeni: Güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak sıcaklıkların artış göstermesidir.
- Topraklar aşırı yağış nedeniyle çok yıkandıkları için mineral ve humusça fakir, verimsizdir. Kırmızı renkli laterit denilen topraklar yaygındır. Tuz ve kireç azdır.
- Havadaki nem oranı fazla olduğu için yerleşmeler ve tarımsal etkinlikler 1000 m’nin üstündedir.
- Akarsu rejimleri düzenlidir.
- Kimyasal çözülmenin en fazla olduğu iklimdir.
- Doğal bitki örtüsü, sürekli yeşil kalan, geniş yapraklı, uzun boylu ağaçlardan oluşan yağmur ormanlarıdır.
Ekvatoral İklimin Görüldüğü Yerler
1. Güney Amerika’da Amazon Havzası
2. Afrika’da Kongo Havzası ve Gine Körfezi kıyıları
3. Asya’da Endonezya ve Malezya
2. Savan İklimi (Yazı Yağışlı Tropikal İklim)
Ekvator çevresinde 10°-20″ Kuzey ve Güney enlemleri arasında yazları sıcak ve yağışlı, kışları sıcak ve kurak geçen bir iklimdir.
Savan İkliminin Özellikleri
- Yıllık ortalama sıcaklık 20°C’nin üzerindedir.
- Yıllık sıcaklık farkı belirgin olup 5° – 10°C arasındadır.
- Yıllık yağış 1500-2000 mm arasındadır.
- Yağışlar konveksiyoneldir.
- Yağışların çoğu yazın düşer. Nedeni: Güneş ışınlarının daha büyük açı ile gelmesidir,
- Yazları yağışlı, kışları kuraktır. Yağış rejimi düzensizdir.
- Sıcaklığın azaldığı dönemde kuraklık yaşanır (Subtropikal yüksek basıncın etkisi).
- Doğal bitki örtüsü uzun boylu otlar ve seyrek ağaçlardan oluşan savandır. Akarsu boylarında galeri ormanları uzanır (içi diz boyu su dolu olan ormanlar).
Savan İkliminin Görüldüğü Yerler
1. Afrika’da Sudan, Nijerya, Çad, Nijer, Mali
2. Güney Amerika’da Brezilya, Kolombiya, Venezuela, Peru ve Bolivya
3. Muson İklimi
20°-40° Kuzey enlemleri arasında kıtaların doğusunda, Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği ile kara ve denizlerin farklı ısınma özellikleriyle oluşan yazları yağışlı, kışları kurak bir iklimdir.
Muson İkliminin Özellikleri
- Yıllık sıcaklık ortalaması 15°C – 20°C civarındadır.
- Yıllık sıcaklık farkı 10°C civarındadır.
- Oluşumunda muson rüzgarları etkilidir.
- Yıllık yağış miktarı 2000 mm’dir. Dünyanın en yağışlı yeri Hindistan’ın doğusundaki Çerapunçi ‘dir.
- Yağış rejimi düzensizdir. Yaz musonları denizden karaya estikleri için bol yağış getirirken, kış musonları karadan denize estiği için kış mevsimi kuraktır.
- Yağış şekli orografiktir.
- Doğal bitki örtüsü kışın yaprağını döken Muson ormanlarıdır. Yağışın az olduğu yerlerde uzun boylu ot topluluğu (savan) görülür.
Muson İkliminin Görüldüğü Yerler
1. Asya’nın güneyinde Pakistan, Hindistan ve Çin Hindi
2. Asya’nın doğusunda, Çin ve Japonya
3. Avustralya’nın kuzey kıyıları
4. Kuzey Amerika’da Meksika Körfezi’nin kuzey kıyıları
UYARI: Muson ikliminin oluşmasında, Dünya’nın eksen eğikliği ve yıllık hareketi temel etkendir. Çünkü mevsimlerin oluşması ve buna bağlı olarak kara ve denizlerin farklı ısınması eksen eğikliği ve yıllık hareketin bir sonucudur.
4. Çöl İklimleri
Çöl İklimlerinin Görüldüğü Yerler
- Büyük Sahra Çölü
- Kalahari ve Namib çölleri
- Atakama ve Patagonya çölleri
- Büyük Kum ve Viktorya çölleri
- Arizona ve Nevada çölleri
- Arabistan, İran, Suriye, Irak çölleri
- Gobi ve Taklamakan çölleri
- Karakum ve Kızılkum çölleri
a. Tropikal Çöl İklimi
Dönenceler çevresinde (20°-30“ Kuzey ve Güney enlemleri arasında) alçalıcı hava hareketlerine bağlı olarak oluşan dinamik yüksek basınç alanlarında görülür.
Tropikal Çöl İklimi Özellikleri
- Yıllık sıcaklık ortalaması 30°C civarındadır.
- Bu iklimin görüldüğü yerler dünyanın en sıcak yerleridir. (Karasallığın etkisi).
- Nemin azlığından dolayı günlük sıcaklık farkı en çok olan iklimdir (50°C – 60°C). Bu nedenle mekanik parçalanma çok şiddetlidir.
- Yağış çok nadir ve düzensizdir. Yağışın belli bir dönemi yoktur.
- Yağışın azlığı toprakta yıkanmayı engeller. Bunun sonucu olarak topraklarında tuz ve kireç oranı çok fazladır.
- Tuzlu ve kireçli topraklarda yetişen, Kurakçıl otlar ve su depolayabilen kaktüs türü bitkiler doğal bitki örtüsüdür.
- Çöllerde yaşam ancak vaha denilen su kaynaklarının bulunduğu alanlarda vardır.
b. Orta Kuşak Karasal Çöl İklimi
Orta kuşakta karaların deniz etkisine kapalı iç kesimlerinde görülür. Orta Asya’da Çin’de, İran’ın iç kısımlarında, Kuzey Amerika’nın orta bölümünde bu tür alanlar yaygındır.
Orta Kuşak Karasal Çöl İklimi Özellikleri
- Yağış ender ve düzensizdir.
- Belirli bir yağış dönemi bulunmaz.
- Yıllık sıcaklık farkı fazladır.
- Kurakçıl otlar ve çalılar doğal bitki örtüsüdür.
- Toprakta yıkanmanın azlığına bağlı olarak tuz ve kireç oranı fazladır.
