NATÜRALİZM (DOĞALCILIK)
“Tabiatçılık, doğacılık, doğalcılık” anlamlarına gelir.
Köken olarak “naturel” (tabiatla ilgili, doğal, olağan) kelimesinden gelir.
Natüralizm, “sanat, tabiatın kopyası olmalıdır fikrini savunan nazariye” olarak tanımlanır.
Deneysel Roman adlı bildirisini Emile Zola 1880’de kaleme almıştır.
Ortaya çıkmasında determinizm etkili olmuştur. “Aynı şartlar altında aynı sebepler, daima aynı sonuçları verir.” determinizmin özet ifadesidir.
Natüralizmi en çok etkileyen düşünce sistemi, Darwin’in “Evrim Teorisi”dir. Evrim Teorisi’ni kabul etmişler ve onu kendi saf bilimsel ve materyalist felsefesi doğrultusunda yorumlamışlardır.
Claude Bernard’ın deneysel tıp için geliştirdiği bilimsel metodu benimseyen Emile Zola, deneysel romanın esasını oluştururken Bernard’ın bütün fikirlerini olduğu gibi benimseyeceğini, sadece “doktor” kelimesi yerine “roman yazan” ifadesini kullanacağını söylemektedir.
Natüralizm, realizm akımının ileri bir aşaması sayılır.
Bilimsel ve deneysel gerçekçilik benimsenmiştir.
Roman yazarı, hem gözlemci hem de deneycidir,
Gerçekçiliği, realistlerden daha ileriye götürmüşlerdir.
Yazar, kendi kişiliğini , sadece olanları gözlemek gözlediklerini de yazmakla yetinmiş; olayları ve kişiler bir bilim adamı gözüyle incelemiştir.
”Deneysel roman (tecrübî roman)” türü ortaya çıkarılmıştır. Deneysel romanda, roman, tarihî bir doküman olarak insanın sosyal gerçeğini fotoğrafik bir nesnellik içinde ifade etmelidir ve romancı, kendi duygu, düşünce ve beklentilerini roman dünyasına aktarmamalıdır.
Natüralist romancı, gözlemlerinin ürünü olan dokümanları neden-sonuç ilişkisi içinde kurgulamakla yetinmeli, kendi yorumlarını bu sosyal belgenin dışında tutmalıdır.
İnsanı ele almada onun fizyolojik yapısı, ırsiyeti, yaşadığı çevre aldığı eğitimi öne çıkarırlar. İnsanın kaderi onlara göre, tamamıyla maddî ve sosyal çevrenin, soyaçekimin, fizyoloiinin ve eğitimin sonucudur.
Mekana ve mekân tasvirine (betimlemesine) önem vermişlerdir. Onlara göre, mekân ve çevre insanı belirleyen ve tamamlayan unsurlardır.
İğrenç ve Çirkin olayların anlatılmasından çekinilmemiştir.
Materyalizm ve determinizmin etkisiyle kötümserlik hâkimdir. Her türlü manevî değerleri, inançları dışlayan natüralistlerin kötümserliği inançsızlığa dayalıdır.
Sanat doğanın bir kopyası olmalıdır, ilkesi benimsenmiştir.
Eserlerinde kişileri sosyal çevrelerine göre konuşturmuşlardır, sokak dilini kullanmışlardır.
Sanat, toplum içindir anlayışı benimsenmiştir.
Natüralist romanda yaratılan sosyal tipler gerçekte toplumun bütün katlarını, bu katlardaki ahlak bozukluğunu objektif bir şekilde sergilemekte kullanılmıştır.
Özellikle roman türünde etkili olmuştur.
Temsilcileri
Batı Edebiyatında: Emile Zola, Alphonse Daudet, Goncourt Kardeşler (Edmond /Jules) , Guy de Maupassant, John Steinbeck, Gerhart Hauptmann
Natüralizmden etkilenen Türk sanatçılar: Nabizade Nazım, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Selahattin Enis
