Misak-ı Milli’nin İlân Edilmesinden Sonraki Gelişmeler

İtilaf devletleri, Mebuslar Meclisi’nin çalışmaya başlaması ile Anadolu’daki ulusal hareketin zayıflayacağını ve ortadan kalkacağını düşünmüşlerdir.

İtilafların beklentilerine aykırı olarak Meclis, ulusal andı (Misak-ı Millî kararları) ilan ederek işgalcilere karşı bir teslimiyet politikası izlemeyeceğini göstermiştir.

İtilaf devletlerinin Misak-ı Millî kararlarının geri çektirilmesi konusunda hükümete yaptığı baskılar sonunda Ali Rıza Paşa istifa etmiştir (3 Mart 1920).

Yeni hükümet Salih Paşa tarafından kurulmuş ve Salih Paşa baskılara boyun eğmemiştir.

Yapılan baskıların, isteklerin sonuç vermediğini ve Milli Mücadele’nin giderek güçlendiğini gören İtilaf devletleri İstanbul’u 16 Mart 1920’de resmen işgal etmiştir.

“Millî iradeyi yok sayan” işgalciler; yayımladıkları bildiride İttihatçıları ve Millî Mücadelecileri suçlamışlardır.

İtilaf devletleri Mebusan Meclisi’ni basıp bir kısım milletvekillerini tutuklayıp hapse atmışlar, mebusların bazılarını ise Malta’ya sürmüşlerdir. İtilaf baskınından kaçabilen bazı mebuslar (78 mebus) Ankara’ya geçmişlerdir.

Bu gelişmeler üzerine padişah Meclisi Mebusan’ı 11 Nisan 1920’de kapatmıştır.

Müttefiklerin baskılarına dayanamayan Salih Paşa Hükümeti istifa etmiş ve yeni hükümete, sadrazamlığa Damat Ferit getirilmiştir.

Damat Ferit bundan sonra İngilizlerin baskısı altında Mustafa Kemal ve Millî Mücadele’ye karşı çaresiz İngiliz istekleri paralelinde tutumlar ile tarihe geçmiştir.

TBMM’nin açılmasına hız katmıştır.

Ülkede, birlik ve beraberlik güçlenmiş; halkın Kurtuluş Savaşı’na katılımı ve desteği artmıştır.

İstanbul’un işgali, Osmanlı saltanatının işlevini yitirmesi demekti. TBMM açıldığında, aldığı bir kararla 16 Mart 1920 tarihini Osmanlı Devleti’nin sona erdiği gün olarak kabul etmiş ve bu tarihten sonraki İstanbul hükümetlerinin bütün işlemlerini geçersiz saymıştır.

İstanbul’un işgali ve Meclis-i Mebusan’ın çalışamaz hale gelmesi Türk milletinin İstanbul Hükümeti’ne olan güvenini azaltırken, padişah ve halifenin kurtarılması amacıyla millî mücadeleye katılımını da artırmıştır.

Telgrafçı Manastırlı Hamdi Bey (Ahmet Hamdi Martonaltı):

İstanbul’un İngiliz birlikleri tarafından işgal edildiği 16 Mart 1920 günü işgal haberini ve gelişmeleri millî mücadelenin lideri Mustafa Kemal’e ileterek tarih sahnesine çıkmış telgraf memuru.

İşgalden sonra İstanbul’dan kaçıp Kurtuluş Savaşı boyunca telgrafçı olarak cephede görev yapmıştır. Savaştan sonra İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş; 1927’de Mustafa Kemal, Millet Meclisi kürsüsünde okuduğu Nutuk’ta onun kahramanlığına yer vererek kendisini onurlandırmıştır.

Örnek Çözümlü Test Soruları

Soru 1:

Misak-ı Milli’nin kabul edilmesinin ardından İtilaf Devletleri’nin İstanbul’u resmen işgal etmesinin temel nedeni nedir?

A) TBMM’nin açılması
B) Mustafa Kemal’in İstanbul’a gelmesi
C) İstanbul Hükümeti’nin Misak-ı Milli’yi tanıması
D) Anadolu’daki direniş hareketlerinin güçlenmesi

Çözüm:
Misak-ı Milli’nin kabulü (28 Ocak 1920) sonrası İtilaf Devletleri, Türk direnişini kırmak için 16 Mart 1920’de İstanbul’u resmen işgal etti.
Doğru Cevap: D

---

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi, İstanbul’un işgalinin sonuçlarından biri değildir?

A) Mebusan Meclisi’nin dağıtılması
B) TBMM’nin açılması
C) Sevr Antlaşması’nın imzalanması
D) Kuva-yi Milliye’nin güç kaybetmesi

Çözüm:
İşgal sonrası Mebusan Meclisi dağıtıldı, Ankara’da TBMM açıldı (23 Nisan 1920). Kuva-yi Milliye güç kaybetmedi, aksine düzenli orduya geçiş süreci başladı. Sevr ise işgalden sonra (Ağustos 1920) imzalandı.
Doğru Cevap: D

---

Soru 3:

Misak-ı Milli’nin ilanı sonrası Anadolu’da yaşanan önemli bir gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Saltanatın kaldırılması
B) TBMM’nin açılması
C) Lozan Antlaşması’nın imzalanması
D) Cumhuriyetin ilanı

Çözüm:
Misak-ı Milli’nin ardından İstanbul işgal edilince, milli mücadeleyi yürütmek için TBMM açıldı (23 Nisan 1920). Diğer seçenekler daha sonra gerçekleşti.
Doğru Cevap: B

---

Soru 4:

İtilaf Devletleri’nin İstanbul’u işgal etmesi, aşağıdaki gelişmelerden hangisine doğrudan zemin hazırlamıştır?

A) Amasya Görüşmeleri
B) Sivas Kongresi
C) TBMM’nin açılması
D) Erzurum Kongresi

Çözüm:
İstanbul’un işgali ve Mebusan Meclisi’nin kapatılması, milli iradeyi temsil edecek TBMM’nin açılmasını zorunlu kıldı.
Doğru Cevap: C

---

Soru 5:

Misak-ı Milli kararlarına rağmen İtilaf Devletleri’nin Sevr Antlaşması’nı dayatmasının temel amacı nedir?

A) Osmanlı Devleti’ni paylaşmak
B) TBMM’yi tanımak
C) Yunanistan’ı desteklemek
D) Padişahın otoritesini güçlendirmek

Çözüm:
Misak-ı Milli ile Türklerin bağımsızlık taleplerini gören İtilaf Devletleri, Osmanlı topraklarını paylaşmak için Sevr’i dayattı (10 Ağustos 1920).
Doğru Cevap: A

---

Soru 6:

Misak-ı Milli’nin kabulünden sonra Anadolu’da düzenli orduya geçiş süreci hızlanmıştır. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) İstanbul Hükümeti’nin desteğini almak
B) Kuva-yi Milliye’nin yetersiz kalması
C) İtilaf Devletleri’nin ateşkes teklifi
D) Padişahın Anadolu’ya geçmesi

Çözüm:
Misak-ı Milli sonrası artan işgal tehditleri ve Kuva-yi Milliye’nin disiplinsiz yapısı, düzenli orduya geçişi zorunlu kıldı.
Doğru Cevap: B