Manzume: Manzume, “ölçülü düzenlenmiş söz” demektir. Biçim bakımından şiire benzer ama tema ve temayı işleyiş bakımından şiirden farklıdır.
Günümüzde belli bir nazım biçimiyle ölçülü ve uyaklı yazılan her söz, şiir sayılmamaktadır. Bu görüşle şiir ve manzume kavramları birbirinden ayrılmıştır. Her şiir nazımdır ama her nazım şiir değildir. Bir sözün şiir sayılması için sadece nazım biçiminde yazılması yetmez. Nazım, sadece bir anlatım yoludur. Bu anlatım yolunun şiir kabul edilebilmesi için sanatsal değer taşıyabilecek şekilde kullanılması gerekir.
Manzume kavramı nazım biçiminde yazılmış ancak sanatsal ve imgesel değer taşımayan dil ürünleri için kullanılmaktadır. Manzumelerde dil daha çok göndergesel işleviyle kullanılır. İmge ve çağrışım değeri zayıftır. Sözcükler daha çok gerçek anlamlarıyla karşımıza çıkar. Biçim ve söyleyiş güzelliği kaygısı söz konusu değildir. Manzumeler kolayca düz yazıya çevrilebilir ve anlamlarında pek değişiklik olmaz. Estetik değeri olmayan yazılardır.
Manzumeler;
- Ölçülü ve uyaklı manzum parçalardır.
- Öğretici konular ve akılda kolay kalması istenen düşünceler bu nazım şekliyle yazılır.
- Estetik kaygı taşımazlar.
- Çağrışım yönü ve imgeleme zayıftır.
- Manzum hikâyeler birer manzumedir.
Manzum Hikâye:
- Toplumu ilgilendiren olaylar işlenir.
- Mensur hikâyelerdeki gibi olay, yer, zaman, kahramanlar vardır.
- Daha çok ders veren, eğitici, öğretici, etkileyici konular seçilir.
- Ölçü ve uyağa dikkat edilir.
- Anlam, alttaki dizelerde devam eder.
- Karşılıklı konuşmalara yer verilir.
- Dizelerin uzunlukları aynı olmayabilir.
- Bu nazım şekli edebiyatımıza Tanzimat Dönemi’nden sonra girmiştir.
- Destanlar, mesneviler birer manzume sayılabilir.
- Tevfik Fikret ve Mehmet Âkif manzum hikâye türünde önemli yapıtlar vermiştir.
Şiir: Dilin doğuşuyla oluşmaya başlayan bütün edebiyat türlerine kaynaklık eden en eski edebiyat türüdür.
Şiir;
- İmge ve çağrışımlara dayalı bir türdür.
- Dilin sanatsal işlevini yansıtır.
- Nesre çevrilmesi genellikle mümkün olmayan ses ve anlatım yoluyla oluşan bir metindir.
- Çok anlamlıdır. Bu nedenle herkese farklı hazlar verebilir.
- Ahenge dayalı ritmik bir ifade bütünüdür.
- Edebi bir metin olarak kurmaca bir dünyayı dile getirir.
- Yaratıcılık gerektiren özgün bir türdür.
