Konum, Alınan Yol, Yer Değiştirme, Sürat ve Hız

Konum, Alınan Yol, Yer Değiştirme, Sürat ve Hız

Kategoriler: 9. sınıf Fizik, Fizik, Hareket

Yörünge: Bir hareketlinin izlediği yolun geometrik şeklini anlatan çizgiye yörünge denir. Yukarıda bahsedilen üç hareket çeşidinin yörüngeleri farklıdır. Kimisi doğrusal, kimisi çembersel, kimisi de eğriseldir.

Alınan Yol: Bir aracın yörüngesinin uzunluğuna alınan yol denir. Yol skaler büyüklüktür. Birimi uzunluk birimidir

Konum (X): Bir cismin seçilen bir başlangıç noktasına olan yönlü uzaklığına 0 cismin konumu denir. Konum, vektörel bir büyüklüktür.

Şekilde gösterilen X vektörü, K noktasındaki cismin O başlangıç noktasına göre yerini belirleyen konum vektörüdür.

Yer Değiştirme (ΔX)

Bir cismin konumundaki değişme miktarına yer değiştirme denir.

Burada X1; ilk konum vektörü, X2; son konum vektörüdür.

Şekilde K ve L araçları yatay düzlemdeki aynı yerden hareket etmişler ve farklı yönlerde hareket ederek aynı noktaya varmışlardır. Burada,

  • Araçların yer değiştirmeleri eşittir.
  • K aracının aldığı yol eğrisel olan yörüngenin uzunluğuna eşittir.
  • K aracı L aracından daha fazla yol almıştır.
  • L aracı düz yörüngede, yön değiştirmeden hareket ettiği için aldığı yol yer değiştirmesine eşittir.

Sürat

Alınan yolun geçen toplam zamana bölünmesi ile elde edilen büyüklüğe sürat denir. Buna göre sürat;

Sürat = Alınan yol / Hareket Süresi

bağıntısı ile hesaplanır. Skaler büyüklüktür. SI birim sisteminde uzunluk birimi metre (m), zaman birimi de saniye (s) kullanıldığından süratin birimi metre/saniye (m/s) olur. Süratin yaygın olarak kullanılan diğer bir birimi ise kilometre/saat (km/h) tir. Eğer bir araç değişken süratle hareket yapmış ise, yukarıdaki bağıntı ile ortalama sürat bulunur.

Hız

Bir hareketlinin birim zamandaki yer değiştirme miktarı hız olarak tanımlanır. Vektörel büyüklük olup, kısaca V şeklinde gösterilir. Hız, yer değiştirmenin, bu yer değiştirmenin gerçekleşmesi sırasında geçen zamana oranı ile bulunur.

SI birim sisteminde hız ve sürat aynı birimlerle ifade edilir. İki niceliğin birimi de m/s dir. Sürat, bir cismin hareketinin ne kadar çabuk olduğunu yani belli bir zaman aralığında ne kadar yol aldığını belirtir. Skaler büyüklük olduğundan hareketin doğrultusu veya yönü hakkında bilgi içermez. Buna karşılık hız, vektörel nicelik olduğundan cismin hareketinin hem ne kadar çabuk olduğunu hem de hareket yönünü belirtir.

Not: Km/h olan hız birimini m/s hız birimine çevirmek için, km’yi metreye, saati de saniyeye çevirmek gerekir. Ya da kısaca, 10 / 36 ile çarpmak yeterlidir.

Ortalama Hız

Değişken hızla hareket eden bir cismin ortalama hızı, cismin yer değiştirme miktarını, yer değiştirmesi için geçen süreye bölünerek bulunur. Ortalama hızın yönü ve doğrultusu, yer değiştirme vektörünün yönü ve doğrultusu ile aynıdır.

Şehirlerde bol kavşaklı ana caddelerde, sürücülerin sürekli kırmızı ışığa yakalanmadan geçmeleri için oluşturulan koordine trafik sinyalizasyonuna genel olarak “yeşil dalga koordinasyon sistemleri” adı verilmektedir. Bundaki temel amaç, seçilen ana caddelerde belli bir sabit hızla seyahat eden araçların, art arda kırmızı ışığa yakalanmadan geçebilmesini sağlamaktır.

Anlık (Ani) Hız: Cismin herhangi bir andaki ya da yörüngenin herhangi bir noktasındaki hızına anlık hız ya da ani hız denir.



] }


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar