Nüfus
Sınırları belli olan bir alanda (köy, kent, bölge, ülke, kıta) belli bir zamanda yaşayan insan sayısına nüfus denir.
Nüfus politikası
Nüfus artış hızını ve niteliğini değiştirmeye yönelik her türlü uygulamalara nüfus politikası denir.
Nüfus patlaması
Nüfusun belirli zamanlarda beklenenden çok hızlı bir artış göstermesidir.
Nüfus coğrafyası
Coğrafyanın nüfusla ilgilenen dalına nüfus coğrafyası denir.
Nüfus coğrafyası bir bölgedeki;
- Nüfusun dağılışını
- Nüfusun dağılışında etkili olan doğal, beşeri ve ekonomik etmenleri
- Nüfus değişimi ve hareketlerini (artış, azalma, göç)
- Nüfusun yaş, cinsiyet, eğitim durumunu
- Nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımını
- Kırsal ve kentsel nüfus dağılımını inceler.
Nüfus sayımları
- Bir ülkede nüfusla ilgili çeşitli bilgiler elde etmek amacıyla nüfus sayımı yapılır. Bununla birlikte anketler ve kamuoyu yoklamaları gibi istatistik çalışmalarla da nüfusla ilgili bilgiler elde edilebilir.
- Nüfus sayımlarının sonucunda elde edilen veriler
- Ülkenin il ve ilçelerle diğer yerleşim birimlerinin nüfusu
- Nüfusun eğitim, yaş ve cinsiyet yapısı
- Nüfusun ekonomik sektörlere göre dağılımı (hizmet, sanayi, tarım vb.)
- Kent ve kır nüfusu
- Medeni hal
- Aile sayısı
- Nüfus artış hızı
- Doğum ve ölüm oranı
- Nüfus hareketleri
- Bağımlı nüfus oranı
- işsizlik oranı
- Kentleşme hızı
- Nüfusun ülke içinde dağılışı
- Okul çağındaki nüfus oranı
Nüfus sayılarının amacı
- Gelecek hakkında sosyal ve ekonomik planlamalar yaparken doğru planlamalar yapmaktır.
Dünya Nüfusu
Bugün Dünya nüfusuna saniyede 2-3 kişi, dakikada 150 kişi, günde 200 bin kişi, ayda 6 milyon kişi, yılda 70 milyon kişi katılmaktadır.
Dünyadaki tarihsel süreç ele alındığında her geçen yıl nüfus sürekli artış göstermiştir.
2005 verilerine göre Dünya’da yaklaşık 6,5 milyar insan yaşamaktadır.
Dünya nüfusunun üç büyük sıçrama dönemi:
1. insanların alet yapımını keşfetmesi
2. insanların yerleşik hayata geçmesi
3. Sanayi devrimi ve sonrasında yaşanan gelişmeler
- Dünya nüfusu sürekli artmaya devam ederken 1970’ten itibaren nüfus artış hızı azalmaya başlamıştır.
- Dünya’da nüfus artışı özellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde daha fazladır.
- Gelişmiş ülkelerde ise nüfus artış hızı çok azdır.
Dünya’nın nüfuslanmamış alanları
- Su yüzeyleri
- Çöller
- Kutup bölgeleri
- Bataklık alanlar
- Aşırı dağlık alanlar
Nüfusu Arttıran Faktörler
- Doğumların fazla olması
- Ülkenin izlediği nüfus politikası (arttırıcı)
- Sağlık hizmetlerinin gelişmesi
- iş imkanlarının artması
- Beslenme ve barınma imkanlarının artması
- Gelenekler
- Göçler (dışarıdan olan)
Nüfusu Azaltan Faktörler
- Savaşlar
- Doğal afetler
- Kadının iş hayatına girmesi
- Nüfus planlama çalışmaları
- Göçler
- Ülkenin izlediği nüfus politikası (azaltıcı)
