İran Medeniyeti
- Geniş topraklara sahip olan Persler, ülkeyi satraplık denilen eyaletlere ayırmışlardır.
- Gelişmiş bir posta teşkilatı kurmuşlar, Batı Anadolu’da Sardes’ten başlayıp başkentleri Sus’a kadar uzanan Kral Yolu’nu yapmışlardır.
Hint Medeniyeti
Hint medeniyetinde, matematikçiler sıfırı ilk defa kullanmıştır. Fakat sıfırı sayı olarak kabul etmemişlerdir. Sayı sistemindeki bu erken tarihli gelişme, aritmetiğin gelişim hızını etkilemiştir.
Çin Medeniyeti
- Çinliler; barut, pusula, kâğıt ve matbaayı icat etmiş, Galileo’dan (Galilo) önce güneş lekeleri konusunda bilgi vermişlerdir.
- Günümüzde de kullanılan geleneksel tıbbın tedavi yöntemleri olan masaj ve akupunkturu kullanmışlardır.
Mezopotamya Medeniyetleri
- Eski çağlarda Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye “iki nehir arası” anlamında Mezopotamya denilmiştir. Mezopotamya uygarlığının öncüsü Sümerlerdir.
- Ulaşım, mimarlık, madencilik, çömlekçilik, dokumacılık, çiftçilik ve kanal yapımında gelişmişlerdir.
- İlk tekerlek, ilk yazı, ilk takvim, ilk yazılı kanunlar Mezopotamya’da ortaya çıkmıştır.
- Mezopotamyalılar matematikte dört işlemi kullanmışlar, alan ölçümleri ve su kanalları açmak için geometriden yararlanmışlardır. Dairenin alanı ve silindirin hacmini bulmuşlar, “pi” sayısını 3,125 olarak hesaplamışlardır. Daireyi 360 dereceye bölmüşlerdir.
- Mezopotamya’da astronomi gelişmiştir. Ay ve Güneş tutulmaları hesaplanmış ve takvim yapılmıştır. Bir saat 60 dakikaya, bir dakika da 60 saniyeye bölünmüş, bir hafta 7 gün kabul edilmiştir.
- Sümerler, MÖ 3200’de çivi yazısını bulmuşlardır. Bu durum tarih çağlarının başlamasını sağlamış, bilgi ve düşüncelerin sonraki nesillere aktarılmasında bir dönüm noktası olmuştur.
- Mezopotamyalılar “Ziggurat” adı verilen tapınaklar inşa etmişlerdir. Zigguratların alt katları tahıl ambarı, orta katları okul ve dini ayinler, üst katları ise gök cisimlerini gözlemek için kullanılmıştır. Yaptıkları gözlemler sonucu elde ettikleri bilgileri tablolaştırmışlardır.
- Mezopotamyalılar Ay ve Güneş tutulmalarını hesaplamışlar; Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn gibi gezegenleri tespit etmişlerdir.
- Sümerler bir yılı 4,5 dakikalık bir hata ile hesaplamışlar, ay yılı esasına göre bir takvim hazırlamışlardır.
- Sümer Kralı Urkagina, MÖ 2375’te tarihte bilinen ilk yazılı kanunları çıkarmıştır.
- Babiller; mimaride gelişmiş, Babil Kulesi ve Babil’in Asma Bahçeleri gibi eserler inşa etmişlerdir.
- Babil kralı Hammurabi tarafından hazırlanan kanunlar bir anayasa niteliği taşımaktadır.
- Babil kralı Hammurabi rahip kral anlayışının yerine mutlak krallık anlayışını getirmiştir.
- Asurlular kurdukları kara kolonileri ile Anadolu’yla güçlü bir ticaret bağı oluşturmuşlardır. Asurlu tüccarlar, başta Kaniş (Kültepe) olmak üzere Anadolu’nun birçok yerinde karum denilen pazar yerleri kurmuşlardır.
- Asurlu tüccarlar Sümerlerden öğrendikleri yazıyı Anadolu’ya getirmişler ve burada tarih çağlarının başlamasını sağlamışlardır.
- Asurluların kurdukları geniş imparatorluk ve ticaret faaliyetleri Mezopotamya medeniyetinin Anadolu, Suriye ve Mısır’da yayılmasını sağlamıştır.
Yunan Medeniyeti
- Şehir devletleri şeklinde örgütlenen Yunanistan’da sırayla krallık, oligarşi, aristokrasi ve tiranlık yönetimleri kurulmuştur. Yunan kentlerinde yapılan seçimler, cumhuriyet ve demokrasinin ilk izleri kabul edilir.
- Başta Aristoteles (Aristo) olmak üzere Yunan bilginleri, bitkilere ve hayvanlara ilişkin bilimsel bilgileri derleyerek botanik ve zooloji alanlarının temellerini atmıştır. Miletli Thales (Tales) ve Pythagoras (Pisagor): matematik, astronomi ve felsefe alanında önemli çalışmalar yapmışlardır.
Mısır Medeniyeti
- Nil Nehri etrafında ortaya çıkan Mısır medeniyeti İlk Çağ’daki en büyük medeniyetlerden biridir. Etrafı denizler ve çöller gibi doğal engellerle çevrili olduğundan fazla istilaya uğramamıştır. Bu nedenle kendine özgü bir uygarlık olarak uzun yıllar varlığını korumuştur.
- Mısırlılar, hacim ve alan ölçmeyi hesaplamış ve piramit adı verilen anıt mezarlar yapmışlardır.
- Mimari, astronomi, matematik, geometri, tıp ve eczacılık alanlarında ilerlemişlerdir.
- Mısırlılar, güneş takvimini kullanmışlar, yılı 365 gün olarak hesaplamışlar ve bir günü 24 saate bölmüşlerdir.
Anadolu Medeniyetleri
Hititler
- Krallıkla yönetilen Hitit Devleti’nde krallar başkomutanlık, başrahiplik ve başyargıçlık görevlerini üstlenmişlerdir.
- Asillerden oluşan ve Pankuş adı verilen bir meclis oluşturmuşlardır.
- Hititlerde Tavananna denilen kraliçe de yönetimde söz sahibi olmuştur.
- Hititler; evlenme, boşanma, nikâh, nişan gibi aileyle ilgili hususları kanunlarla düzenlemişlerdir. Gelişmiş hukuk kurallarında kadın haklarına da yer vermişlerdir.
- Krallar tanrılara hesap verme düşüncesi ile yaptıkları işleri Anal denilen yıllıklar şeklinde yazdırmışlardır.
- Mısırlılarla yaptıkları savaşlar sonunda bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması’nı imzalamışlardır.
Lidyalılar
- İnsanlık tarihinde ilk kez madeni parayı (sikke) basmışlardır. Başkentleri Sard’dan başlayıp Mezopotamya’ya ulaşan Kral Yolu’nu inşa etmişlerdir.
Frigler
- Tarım ve dokumacılıkta gelişmişlerdir. Tapates adı verilen halı ve kilimleri dokumuşlardır. Fibula denilen çengelli iğneyi icat etmişlerdir. Fabl denilen hayvan hikayelerini dünya edebiyatına kazandırmışlardır.
Urartular
Taş işçiliğinde gelişmişler, Van Kalesi’nin yanında su kanalları, su bentleri ve mezar odaları inşa etmişlerdir. Zengin demir, gümüş ve bakır yataklarına sahip olan Urartular, maden işleme sanatında ilerleme kaydetmişlerdir.
Doğu Akdeniz Medeniyeti
Fenikeliler
- Fenikelilerin yapmış oldukları kolonicilik sayesinde Akdeniz Havzası’nda ticari ve ekonomik etkileşim gelişmiştir.
- Akdeniz’in ilk uzman gemicileri ve tüccarları olan Fenikeliler, ticari faaliyetleri sayesinde çivi yazısı ve hiyeroglifin yerine Fenike alfabesini geliştirmiştir. Bu alfabenin Yunanlılar ve Romalılar tarafından geliştirilmesiyle bugünkü Latin alfabesi oluşturulmuştur.
İbraniler
- İbraniler tek tanrılı semavi din inancını benimsemiştir.
