HAÇLI SEFERLERİ ( 1096 – 1270)
Avrupa’daki Hristiyanlar, batıya doğru ilerleyen Türk – İslam akınlarını önlemek, kendilerince kutsal kabul edilen yerleri ve Doğu’nun zenginliklerini ele geçirmek için birlikte hareket etmeye başladılar.
Hristiyan birliğinin sağlanmasını amaçlayan bu düşünceye Haçlı düşüncesi, bu düşünceyi gerçekleştirmek için bir araya gelen ordulara da Haçlı orduları denir.
HAÇLI SEFERLERİNİN NEDENLERİ
Avrupalılar dinî, siyasi ve ekonomik nedenlerden dolayı İslam dünyası üzerine sekiz Haçlı Seferi düzenledi.
Doğu’ya hareket eden Hristiyanlar, elbiselerine haç diktirdiklerinden dolayı bu seferlere Haçlı Seferleri adı verildi.
Dini Nedenler
1. Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs’ün Müslümanlardan alınmak istenmesi,
2. Seferlere katılanların günahlarının bağışlanacağına ve cennete gideceğine inandırılmasıdır.
Siyasi Nedenler
1. Türkler karşısında zor durumda kalan Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi,
2. Avrupa’da kralların, derebeyler karşısında eski güçlerine kavuşmak istemesi,
3. Avrupalıların Türkleri Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz’den uzaklaştırmak istemesidir.
Ekonomik Nedenler
1. Avrupa’da tarımsal üretimin az olması nedeniyle halkın ihtiyaçlarının karşılanamaması,
2. Avrupalıların İslam dünyasının zenginliklerine sahip olmak istemesi,
3. Avrupalıların, Müslümanların kontrolündeki İpek ve Baharat yollarını ele geçirmek istemesidir.
I. Haçlı Seferi (1096 – 1099)
Katılanların sayısı ve sonucu bakımından en önemli olan seferdir. Sefere yaklaşık 600 bin Avrupalı katıldı. Haçlı ordusu, I. Kılıç Arslan ile savaşmasına ve ağır kayıplar vermesine rağmen güneye doğru ilerlediler ve Kudüs’ü ele geçirdiler. Ayrıca Antakya, Urfa, Trablusgarp, Suriye ve Yafa gibi şehirlerde kontluklar kurdular. Ancak Musul Atabeyi’nin, Halep’i ve Şam’ı geri alması II. Haçlı Seferi’ne sebep oldu.
II. Haçlı Seferi (1147 – 1149)
Urfa’nın Müslümanlar tarafından geri alınması üzerine Fransa kralı ve Alman imparatorunun yardımıyla düzenlendi. Haçlılar burada Türkiye Selçuklu Sultanı I. Mesut tarafından yenilgiye uğratıldı.
III. Haçlı Seferi (1189 – 1192)
Eyyubi Devleti hükümdarı Selahaddin Eyyubi‘nin 1187’de Kudüs’ü tekrar ele geçirmesi üzerine Alman imparatoru 100 bin kişilik bir ordu ile Anadolu’ya geçti. Türkiye Selçuklu Devleti hükümdarı II. Kılıç Arslan Haçlı ordusunu yenilgiye uğrattı.
Alman İmparatoru, Silifke kıyısında boğularak öldü ve ordu dağıldı. Bunun üzerine Fransa ve İngiltere kralı Akdeniz yoluyla Akka’ya çıkarak şehri ele geçirdi.
Ancak Fransa kralı bir süre sonra hastalığını bahane ederek ülkesine döndü. İngiltere kralı ise Kudüs’ü geri alamadığı için ülkesine dönmek zorunda kaldı.
IV. Haçlı Seferi (1202 – 1204)
Papa, tarafından oluşturulan Haçlı ordusu İstanbul’- da isyan çıkması ve Bizans tahtında değişiklik olması üzerine Kudüs yerine İstanbul’u işgal etti ve İstanbul’da Latin İmparatorluğu kuruldu (1204). Bu imparatorluk varlığını uzun süre koruyamadı ve 1261’de yıkıldı.
HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI
Yaklaşık 200 yıl süren Haçlı Seferlerinin dinî, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda birçok sonucu oldu.
Dinî Sonuçlar
1. Avrupa’da kilise ve din adamlarına olan güven sarsıldı.
2. Kaynağını dinden alan skolastik düşünce zayıflamaya başladı.
Siyasi Sonuçlar
1. Uzun süren savaşlar, Türklerin Avrupa yönünde ilerlemelerini geciktirdi.
2. Bizans Devleti bir süre Türklerin siyasi baskısından kurtuldu.
3. Avrupa’da derebeylik yönetimini zayıfladı. Bu durum kralların güçlenmesine neden oldu.
Ekonomik Sonuçlar
1. Avrupa devletleriyle doğu ülkeleri arasında ticari ilişkiler gelişti. Akdeniz limanları önem kazandı.
2. Avrupa’da hayat standardı yükseldi.
3. Hristiyanlar Müslümanlardan birçok yeni ürün öğrendi. Barut, pusula, kâğıt, yel değirmeni, ipek işleri, şeker, incir ve kayısı gibi meyveler bunlar arasında yer alır.
Sosyal ve Kültürel Sonuçlar
1. Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşerek güçlen—
meye başladı.
2. Avrupalılar İslam medeniyetini yakından tanıdılar.
3. Derebeylik sisteminin zayıflamasıyla halk arasındaki sınıf farklılıkları büyük ölçüde ortadan kalktı ve sosyal yapıda önemli gelişmeler yaşanmaya başlandı.
