Biz herhangi bir nesneyi algılar, böylece onu hem tanırız hem de biliriz. Örneğin, masanın üzerinde duran su dolu bardağı algılıyorum ve biliyorum. İçtiğimde ise içindekinin su olduğunu algılıyor ve biliyorum. Bu bilgiyi bana algılarım sağlar. Algıya dayalı bilgiler, tek tek nesneler ve olaylarla ilgili öznel bilgilerdir. Öznel bilgilerin genelliği yoktur; ama geçerliliklerinin (doğruluklarının) olduğu söylenebilir. Örneğin, masamın üzerindeki su bardağı kavanoz değildir. Gündelik bilginin bir doğruluğu vardır. Yalnız bu belirli bir zaman içinde algılanan iki olay arasındaki ilişki için söz konusu olan bir doğruluktur.
Buradaki doğruluğun, sınırlı iki olay arasında kurulmuş bir nedensellik ilkesine dayandığını da söyleyebiliriz. Örneğin, arkadaşımızın yüzüne bakıp, “Yüzün sararmış hasta mısın?” diyebiliriz. Buradaki nedensellik ilkesinde aklın payı vardır; ama elde edilen bilgi akıl yürütme temeline dayanmadığı için genel-geçer değildir. Bu ilgi iki olay arasında daha çok sezgiye dayalı bir nedensellik ilgisidir.
Gündelik Bilginin Özellikleri
- Deneyimlere dayanır.
- Suje – obje ilişkisi duyulara ve algılara dayalıdır.
- Olaylar arasında neden – sonuç ilgisi kurulur.
- Akıldan çok sezgilere dayanır.
- Genel – geçerliliği yoktur. Yanılma payı vardır.
- Tek tek olaylar arasında bağ kurularak elde edilir.
- Teknik bilgiye veri sağlar.
- Günlük yaşamı kolaylaştırmayı amaçlar.
- Özneldir.
Örnek:
“Hava bulutlu galiba yağmur yağacak.”
“Karanlık gecede baykuş öterse cenaze çıkar.”
