CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ROMANI (1923-1980 ARASI)
- Gerçekçi ve gözleme dayalı anlatım öne çıkmış, insan gerçeği işlenmiştir.
- Olayların geçtiği çevre genişlemiştir.
- Toplumun her kesiminden yazarlar çıkmıştır.
- Roman ve öykü konu, üslup dil bakımından yeni boyutlar kazanmıştır.
- Bilinç akımı, iç monolog gibi teknikler romanda kullanılmıştır.
- Sezgicilik varoluşçuluk, postmodernizm, modernizm, gerçeküstücülük gibi Batılı akımların etkisi vardır.
1923’ten 1946’ya kadar roman ve hikâyelerimizde işlenen konular:
- Anadolu ve Anadolu halkı
- Milli Mücadele (Kurtuluş Savaşı) ve inkılâpların anlatılması
- Psikolojik yapıtlarla bireye dönüş
- İşçi-işveren ilişkisi (Sadri Ertem’le başlamış)
- Aşk romanlarında, savaş sonrasının getirdiği ahlak çöküntüsü özellikle İstanbul mekânında işlenmiştir.
- Sıradan insanların hikâyeleri, olay hikâyelerinin yerini almıştır. (Sait Faik, Sabahattin Ali, Memduh Şevket)
- Maziyle hesaplaşma
- Doğu—Batı çatışması, yanlış Batılılaşma
1946-1980 arası yeni temalar eklenmiştir:
- Maziyi özlemle anış (Abdülhak Şinasi, Ahmet Hamdi Tanpınar)
- II. Dünya Savaşı’nın izleri ve izlenimleri, gençlik üzerindeki etkisi (İçimizdeki Şeytan)
- Demokratikleşme süreci. Siyasi partilerin kurulması, ihtilaller konu olmuş; siyasi görüşlere göre romanlar yazılmıştır.
- İhmal edilen, unutulan köy; Anadolu’dan İstanbul’a göçün doğurduğu sonuçlar işlenmiştir.
- Tarihi romanlarda yeni bakış açıları doğmuştur.
- Kadın konusu
- Aydın-halk farkı
- 1960 sonrası Almanya’daki Türklerin maceraları
- Dinî yaşayışı telkin eden dinî romanlar
Kurtuluş Savaşı’nı İşleyen Yazarlar ve Romanları
- Halide Edip Adıvar: Ateşten Gömlek
- Aka Gündüz: Dikmen Yıldızı
- Yakup Kadri: Ankara
- Mehmet Rauf: Halas
- A. Hamdi Tanpınar: Sahnenin Dışındakiler
- Mithat Cemal Kuntay: Üç İstanbul
- Kemal Tahir: Esir Şehrin İnsanları
- Samim Kocagöz: Kalpaklılar
- İlhan Tarus: Vatan Tutkusu
- İlhan Tarus: Var Olmak
- Talip Apaydın: Toz Duman İçinde
- Talip Apaydın: Köylüler
- Attila İlhan: Sırtlan Payı
- İlhan Selçuk: Yüzbaşı Selahattin’in Romanı
- Peyami Safa: Bir Akşamdı
- Yılmaz Karakoyunlu: Üç Aliler Divanı
- Halide Edip Adıvar: Vurun Kahpeye
- Yakup Kadri: Yaban
- Yakup Kadri: Sodom ve Gomore
- Peyami Safa: Sözde Kızlar
- Peyami Safa: Biz İnsanlar
- Kemal Tahir: Yorgun Savaşçı
- Kemal Tahir: Esir Şehrin Mahpusu
- Samim Kocagöz: Doludizgin
- İlhan Tarus: Hükümet Meydanı
- Tarık Buğra: Küçük Ağa
- Talip Apaydın: Vatan Dediler
- Attila İlhan: Kurtlar Sofrası
- Hasan İzzettin Dinamo: Kutsal İsyan
- Reşat Nuri Güntekin: Yeşil Gece
- Turgut Özakman: Şu Çılgın Türkler
- Hıfzı Topuz: Çamlıca’nın Üç Gölü
Yanlış Batılılaşma, Toplumsal Değişme ya da Doğu-Batı Çatışması Konusunu İşleyen Yazarlar ve Yapıtları
- Peyami Safa: Fatih—Harbiye
- Yakup Kadri: Kiralık Konak
- Reşat Nuri: Yaprak Dökümü
- Halide Edip: Sinekli Bakkal
- A. Hamdi Tanpınar: Huzur
- Ömer Seyfettin: Efruz Bey
- Peyami Safa: Sözde Kızlar
- Yakup Kadri: Sodom ve Gomore
- Reşat Nuri: Miskinler Tekkesi
- Ahmet Mithat: Felatun Bey ile Rakım Efendi
- Recaizade Mahmut Ekrem: Araba Sevdası
- A. Hamdi Tanpınar: Saatleri Ayarlama Enstitüsü A’
- Hüseyin Rahmi: Şıpsevdi
- Hüsey Rahmi: Şık
Ağaların Karşısında Köylülerin Ezilmişliklerini, Boynu Büküklüklerini, Öfkelerini, Başkaldırışlarını Dile Getiren
Romanlar
- Yakup Kadri: Yaban (Salih Ağa)
- Samim Kocagöz: Bir Çift Öküz
- Fakir Baykurt: Yılanların Öcü
- Kemal Bilbaşar: Cemo, Memo
- Kemal Tahir: Kör Duman
- Yaşar Kemal: İnce Memed (Abdi Aga)
Büyük Kentlerin Kıyı Mahallelerinde Yaşayan İnsanların Yaşantılarını İşleyen Roman Ve Öyküler
- Osman Cemal Kaygılı: Çingeneler
- Orhan Kemal: Gurbet Kuşları
- Orhan Kemal: Sarhoşlar
- Sait Faik: Mahalle Kahvesi
- Oktay Akbal: Garipler Sokağı
- Orhan Kemal: Çamaşırcının Kızı
- Orhan Kemal: Ekmek Kavgası
- Sait Faik: Havada Bulut
Osmanlı’nın Kuruluşunu Ele Alan Romanlar Ve Yazarları
- Tarık Buğra: Osmancık
- Kemal Tahir: Devlet Ana
- Yavuz Bahadıroğlu: Merhaba Söğüt
Eşkıyalık Sorunu İşleyen Romanlar
- Yaşar Kemal: İnce Memed
- Kemal Tahir: Rahmet Yolları Kesti
Romanımızda Alafranga Züppe (Hacivat) Tipi
- Türk romanında yanlış Batılılaşma konusu Tanzimat’tan günümüze kadar birçok yazar tarafından işlenmiştir. Yanlış Batılılaşmanın işlendiği romanlardaki tiplere “alafranga züppe” adı verilir.
- Divanü Lügati’t-Türk’te geçen “Tilki öz inine ürüse uyuz olur” atasözü ve “yumurtadan çıkıp kabuğunu beğenmemek” deyiminde alafranga züppe tipinin kültürel kodlarını görmek mümkündür. Alafranga züppe tipi, kendi kültürüne karşı yabancılaşmış bir tiptir.
- Alafranga züppe tipi, adeta Hacivat’ın torunudur, bu sebeple bu tipe “Hacivat tipi” denir
Türk Edebiyatında Nehir (Irmak) Romanlar
Anadolu’yu Anlatan Yazarlar ve Romanları
Anadolu’yu ele alan ilk eser, Nâbîzâde Nazım’ın ”Karabibik” adlı romanıdır / uzun hikâyesidir.
Anadolu ve köy gerçeğini daha sonra Ebubekir Hazım Tepeyran “Küçük Paşa”, Yakup Kadri ”Yaban” romanında ele almıştır.
Romanla İlgili İlkler
