Amaç – Sonuç İlişkisi
Bildirdikleri eylemin hangi hedefe, amaca yönelik gerçekleştirildiğini belirten cümlelerdir. Amaç- sonuç cümlelerinde de sonuç bildiren bir yargıyla o sonucun hangi amaçla yapıldığını anlatan bir başka yargı bulunur. Bu cümlelerde amaç-sonuç ilişkisi genellikle “-mek / -mak için, -mek/-mak üzere, diye, amacıyla, için” sözcükleri ya da “-e , -a” ekiyle kurulur.
Amaç – sonuç cümlelerinin yüklemlerine “Hangi amaçla?” sorusu yönelttiğinde cümlenin içinden cevap alınabilir.
Örnek:
- Parayı havale etmek için(amaç) bankaya gitti.(sonuç)
Bu cümlede kişinin bankaya gitmesindeki amaç parayı havale etmektir.
“Hangi amaçla bankaya gitti?” sorusu sorulduğunda “parayı havale etmek amacıyla” şeklinde cevap alınır. - Başbakan, ticari anlaşmalar yapmak üzere(amaç) yurt dışına çıkıyor.(sonuç)
- Teyzemi göreyim diye(amaç) köye gidiyorum.(sonuç)
Cümlede geçen “için” sözcüğünün yerine “amacıyla” sözcüğü getirildiğinde anlamlı bir cümle oluşuyorsa amaç-sonuç, oluşmuyorsa neden-sonuç cümlesidir.
Örnek: Sesi kısıldığı için konuşamıyormuş.
Bu cümleyi “Sesi kısıldığı amacıyla konuşamıyormuş.” şeklinde söylediğimizde anlamlı bir cümle oluşmuyor. Öyleyse cümle, neden-sonuç cümlesidir.
Örnek Sorular:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “amaç – sonuç” ilişkisi vardır?
A) Yumurta almak için markete gitti.
B) Yumurta yediği için alerji olmuş.
C) Yumurta bulamadığı için gecikmiş.
D) Köy yumurtası yersen daha sağlıklı olursun.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç – sonuç ilişkisi vardır?
A) Mutlu olmak istiyorsan her şeye olumlu bir gözle bakmalısın.
B) Onu mutlu edebilmek için elinden geleni yapıyordu.
C) Mutluluk, insanın iç huzuru bulmasıyla elde edebileceği bir duygudur.
D) Onun mutlu olduğunu görünce biz de çok sevinmiştik.
