Mustafa Kemal Atatürk’ün fikir hayatı, çocukluk yıllarından itibaren içinde bulunduğu Osmanlı Devleti’nin durumu, okuduğu okullar, tanıştığı düşünürler ve yaşadığı önemli olaylarla şekillenmiştir. Özellikle Jön Türkler ve dönemin Batıcı aydınlarının etkisiyle Vatan ve Hürriyet Cemiyeti gibi oluşumlara katılması, milliyetçilik, özgürlük, cumhuriyetçilik gibi kavramları benimsemesinde kilit rol oynamıştır. Fransız İhtilali’nin yaydığı fikirler, Batı’daki bilimsel ve teknolojik gelişmeler, Osmanlı’nın son dönemindeki çöküş ve çağdaşlaşma çabaları, onun hem devletin geleceği hem de milletin bağımsızlığı üzerine derinlemesine düşünmesini sağlamış, böylece Türkiye Cumhuriyeti’nin temel değerlerinin tohumları atılmıştır.

8. Sınıf Lgs İnkılap Tarihi: Mustafa Kemal’in Fikir Hayatını Etkileyen Kişiler ve Olaylar Testleri

• Mustafa Kemal'in Fikir Hayatını Etkileyen Kişiler ve Olaylar Test 1 Çöz

• Mustafa Kemal'in Fikir Hayatını Etkileyen Kişiler ve Olaylar Test 2 Çöz

---

• Çocukluk ve Gençlik Dönemi: Mustafa Kemal’in doğduğu Selanik, farklı kültürlerin ve fikirlerin bir arada yaşadığı çok uluslu bir şehirdi. Bu durum, onun çok yönlü düşünme yeteneğinin gelişmesine katkı sağladı.
• Okuduğu Okullar: Askeri okullardaki eğitimi, sadece askeri bilgilerle değil, aynı zamanda tarih, edebiyat, felsefe gibi alanlarda da kendisini geliştirmesini sağladı. Özellikle Manastır Askeri İdadisi’nde Ömer Naci (edebiyat ve hitabet) ve Mehmet Tevfik Bilge (tarih) gibi öğretmenlerden etkilendi.

Etkilendiği Yerli ve Yabancı Düşünürler:

• Namık Kemal: Vatan sevgisi ve hürriyetçilik fikirleriyle.
• Ziya Gökalp: Türkçülük ve milliyetçilik fikirleriyle.
• Tevfik Fikret: İnkılapçılık, çağdaşlaşma ve Batıcılık fikirleriyle.
• Jean-Jacques Rousseau: Milli egemenlik ve demokrasi fikirleriyle.
• Voltaire: Akılcılık ve bilimsel düşünceye verdiği önemle.

Örnek Test Soruları ve Çözümleri

1. Mustafa Kemal’in çocukluk ve gençlik yıllarını geçirdiği Selanik, farklı kültürlerin ve milletlerin bir arada yaşadığı kozmopolit bir şehirdi. Bu durum, onun kişisel gelişiminde ve fikir hayatının oluşumunda önemli bir yere sahiptir. Şehrin bu çok uluslu yapısı, Mustafa Kemal’e hangi alanda en çok katkı sağlamış olabilir?
a) Askeri stratejiler geliştirme yeteneğini pekiştirmesi
b) Farklı düşünce ve insanlara karşı hoşgörülü ve çok yönlü bir bakış açısı kazanması
c) Ticari ilişkiler kurma ve ekonomik becerilerini geliştirme fırsatı bulması
d) Geleneksel değerlere sıkı sıkıya bağlı kalmasını sağlaması

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Çok uluslu bir ortamda büyümek, farklı kültürleri ve düşünceleri anlama, hoşgörü geliştirme ve olaylara geniş bir perspektiften bakabilme yeteneğini güçlendirir. Bu durum, Mustafa Kemal’in çok yönlü bir lider olmasında önemli bir rol oynamıştır.

2. Manastır Askeri İdadisi’nde tarih öğretmeni Mehmet Tevfik Bilge, Mustafa Kemal’e dünya tarihi ve özellikle Fransız İhtilali’nin getirdiği fikirler hakkında derinlemesine bilgiler vermiştir. Mehmet Tevfik Bilge’nin bu öğretileri, Mustafa Kemal’in ileriye dönük devlet ve toplum anlayışının şekillenmesinde nasıl bir rol oynamıştır?
a) Osmanlı Devleti’nin mutlak monarşi ile yönetilmesinin en iyi yol olduğuna inanmasını sağlamıştır.
b) Milli egemenlik, cumhuriyetçilik ve eşitlik gibi evrensel değerleri benimsemesine zemin hazırlamıştır.
c) Osmanlıcılık ve ümmetçilik gibi akımların devletin kurtuluş reçetesi olduğunu düşünmesine yol açmıştır.
d) Uluslararası siyasette yalnızlık politikası izlemesi gerektiği fikrini güçlendirmiştir.

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Fransız İhtilali, milli egemenlik, cumhuriyet ve eşitlik gibi modern siyasi fikirlerin yayılmasında anahtar bir rol oynamıştır. Mehmet Tevfik Bilge’nin bu konulardaki bilgileri, Mustafa Kemal’in gelecekteki siyasi vizyonunun temellerini oluşturmuştur.

3. Mustafa Kemal’in fikir hayatını etkileyen önemli şahsiyetlerden biri de Namık Kemal’dir. Özellikle Vatan şairi olarak bilinen Namık Kemal’in eserleri, Mustafa Kemal’de derin bir vatan sevgisi ve özgürlük arayışı uyandırmıştır. Bu durum, Mustafa Kemal’in gelecekteki liderlik vasıflarına hangi yönde katkı sağlamıştır?
a) Hukukun üstünlüğüne olan inancını pekiştirmiştir.
b) Milli mücadele ruhunun temelini atarak, ülkeyi bağımsızlık mücadelesine sürüklemesinde ilham kaynağı olmuştur.
c) Osmanlı Devleti’nin çok uluslu yapısının korunması gerektiğini savunmasını sağlamıştır.
d) Ekonomik bağımsızlığın siyasi bağımsızlıktan daha önemli olduğu fikrini benimsemesine yol açmıştır.

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Namık Kemal’in vatan sevgisi ve hürriyetçilik fikirleri, Mustafa Kemal’in Milli Mücadele’deki bağımsızlık ve kurtuluş ideallerine ilham vermiş, onun vatansever ve özgürlükçü kişiliğini pekiştirmiştir.

4. Mustafa Kemal, özellikle İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde yer aldığı gençlik yıllarında, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumu yakından gözlemlemiştir. Bu dönemde devleti kurtarmak için öne sürülen Osmanlıcılık, İslamcılık ve Batıcılık gibi fikir akımlarını değerlendirmiştir. Bu akımlardan hangisinin, Mustafa Kemal’in ileriye dönük inkılapçı ve ulus devletçi düşüncelerine en çok zıt düşen yönleri barındırdığı söylenebilir?
a) Batıcılık
b) Osmanlıcılık
c) Türkçülük
d) Ümmetçilik

Doğru Cevap: d)
Açıklama: Ümmetçilik, tüm Müslümanları halife etrafında birleştirmeyi amaçlar ve ulus devlet anlayışına ters düşer, çünkü milli değil dini birliği esas alır. Mustafa Kemal’in ulus devlet ve laiklik anlayışıyla doğrudan çelişir.

5. Mustafa Kemal, Harp Akademisi’nde okuduğu yıllarda Tevfik Fikret’in eserleriyle tanışmıştır. Tevfik Fikret, çağdaşlaşma, inkılapçılık ve bilimsel düşünceye verdiği önemle tanınır. Bu etkileşim, Mustafa Kemal’in ilerleyen yıllarda gerçekleştireceği inkılapların niteliği hakkında hangi çıkarımı yapmamızı sağlar?
a) Geleneksel değerlerin korunmasına öncelik vereceğini
b) Akıl ve bilimi temel alarak toplumu ileriye taşıyacak köklü değişiklikler yapacağını
c) Siyasi hayatta laikliğin önemini göz ardı edeceğini
d) Dış politikada tarafsızlık ilkesini benimseyeceğini

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Tevfik Fikret’in inkılapçı ruhu ve bilime verdiği önem, Mustafa Kemal’in inkılaplarında akıl, bilim ve çağdaşlaşmayı esas almasında belirleyici olmuştur. Gelenekselden modern olana geçişi savunmuştur.

6. Mustafa Kemal’in fikir hayatını derinden etkileyen önemli Batılı düşünürlerden biri de Montesquieu’dur. Montesquieu, özellikle ‘Kanunların Ruhu Üzerine’ adlı eseriyle ‘kuvvetler ayrılığı’ prensibini ortaya koymuştur. Bu prensibin Mustafa Kemal’in kuracağı yeni Türk devleti yönetim biçimi üzerindeki olası etkisi hakkında ne söylenebilir?
a) Yönetimde tek adam egemenliğine dayalı bir sistem kuracağını
b) Yasama, yürütme ve yargı yetkilerini birbirinden ayırarak demokratik bir yapı oluşturacağını
c) Dini kuralların devlet yönetiminde etkin olmasını sağlayacağını
d) Merkeziyetçi bir devlet yerine feodal bir yapı kuracağını

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Kuvvetler ayrılığı prensibi, yasama (kanun yapma), yürütme (kanun uygulama) ve yargı (adalet dağıtma) güçlerinin birbirinden bağımsız olmasını ve böylece demokratik yönetimin temelini oluşturmasını öngörür. Bu durum, Cumhuriyet’in temel yönetim anlayışını yansıtır.

7. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yaşanan toprak kayıpları, dış borçlar ve azınlık isyanları, Mustafa Kemal’in gençlik yıllarına damgasını vurmuştur. Bu olumsuz gelişmeler, onun üzerinde nasıl bir etki yaratmıştır?
a) Osmanlı Devleti’nin mevcut düzenini olduğu gibi sürdürmesi gerektiğine inanmasını sağlamıştır.
b) Devletin kurtuluşu için köklü reformlar ve bağımsızlıkçı bir düşünce benimsemesine yol açmıştır.
c) Batılı devletlere tamamen teslim olunması gerektiği fikrini güçlendirmiştir.
d) Ekonomik sıkıntıların çözümünün tarım ürünlerinin ihracatını artırmakla mümkün olduğunu düşünmüştür.

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Devletin içinde bulunduğu kötü durum ve çöküş, Mustafa Kemal’i mevcut sistemi sorgulamaya, köklü değişiklikler yapılması gerektiğine inanmaya ve tam bağımsızlık odaklı çözümler aramaya itmiştir. Bu da Milli Mücadele’nin temelini oluşturmuştur.

8. Ziya Gökalp, Türkçülük akımının en önemli temsilcilerinden biridir. Mustafa Kemal, onun milliyetçi fikirlerinden etkilenmiştir. Ziya Gökalp’in Türkçülük anlayışının, Mustafa Kemal’in kuracağı Türk devleti için taşıdığı en önemli sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
a) Osmanlıcılık fikrinin güçlenmesine katkı sağlaması
b) Çok uluslu bir imparatorluk yerine, milli bir Türk devleti kurulması fikrine zemin hazırlaması
c) Hilafet ve saltanatın korunmasının gerekliliğini vurgulaması
d) Ekonomide liberal politikaların uygulanmasını savunması

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Ziya Gökalp’in Türkçülük fikirleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun çok uluslu yapısı yerine, Türk milletine dayalı bir ulus devlet kurulması idealini güçlendirmiştir. Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin milli yapısının temelini oluşturmuştur.

9. Mustafa Kemal’in fikir hayatında önemli bir yer tutan ‘akılcılık ve bilimsellik’ ilkesi, onun eğitim aldığı askeri okullarda ve etkilendiği Batılı düşünürlerde de kendini göstermiştir. Bu ilke, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilerleyen yıllardaki gelişiminde hangi temel alanı şekillendirmiştir?
a) Sadece askeri alanda modernleşmeyi hedeflemesi
b) Dini kuralların devlet yönetiminde tek rehber olmasını sağlaması
c) Eğitimden hukuka, ekonomiden kültüre kadar her alanda çağdaşlaşmayı ve ilerlemeyi sağlaması
d) Geleneksel tarım yöntemlerinin devam ettirilmesini teşvik etmesi

Doğru Cevap: c)
Açıklama: Akılcılık ve bilimsellik, Türkiye Cumhuriyeti’nin sadece askeri alanda değil; eğitimden hukuka, ekonomiden kültüre kadar her alanda Batılı standartlara ulaşma, çağdaşlaşma ve ilerleme hedefinin temelini oluşturmuştur.

10. Fransız İhtilali’nin yaydığı ‘milli egemenlik’ ve ‘demokrasi’ gibi fikirler, Mustafa Kemal’in gençlik yıllarında okuduğu eserler ve düşünürler aracılığıyla ona ulaşmıştır. Bu fikirlerin, onun gelecekte kuracağı devletin yönetim biçimi üzerindeki en belirgin etkisi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Padişahlık sistemini güçlendirerek otoriter bir yönetim kurması
b) Milletin kendi kendini yönetme hakkına dayalı, cumhuriyetçi bir idareyi benimsemesi
c) Dış devletlerin Osmanlı iç işlerine karışmasına izin vermesi
d) Tek bir sınıfın veya zümrenin iktidarda olmasını sağlaması

Doğru Cevap: b)
Açıklama: Milli egemenlik ve demokrasi fikirleri, yönetimde milletin iradesinin esas alındığı, halkın kendi kendini yönettiği cumhuriyetçi bir sistemin temelini oluşturur. Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesidir.