Postmodernizm sözcüğü ’-den sonra, -den kaynaklanan, —den sonra gelen“ anlamına gelen “post” ön eki, ”modern”
sözcüğü ve bir sistemi, akımı ifade eden “izm” son ekinden oluşur. Postmodernizm “modernizmden sonra gelen akım” anlamını taşır. Modernizmden kopuşu ifade eder. Modernizmin sorgulanması gerektiğini ortaya koyar.
Postmodernizm, II. Dünya Savaşı’ndan sonra gelişir. Modernizmin tersine teknolojik ve bilimsel kültüre karamsar açıdan değil, yarı alaycı, yarı olumlu yaklaşır.
Postmodernizmin başlıca özellikleri şunlardır:
Eserlerde belirli bir bütünlük yoktur ve bölümler arası bağlantılar kopuktur.
Olaylar, mantık silsilesi içinde gelişmez.
Kahramanı olmayan eserler yazılır.
Birbiriyle ilişkisi olmayan kahramanlar bir arada verilir.
Çoğulculuk vardır, yani tek bir dünya içinde çeşitlilik söz konusudur.
Karşıtlıklardan çokça yararlanılır.
Parodiye başvururlar. Parodi, başkasına ait ciddi bir sanat eserini eleştirmek ve onunla alay etmek amacıyla yeniden kurgulamak ve gülünçleştirmektir.
Masalsı anlatımdan ve polisiye ögelerden yararlanır.
Yazar, okuyucuya eserin ne iç ne de dış gerçeği yansıtabileceğini yani kurmaca olduğunu ifade etmek ister. Romanın varoluş süreci bazı dil oyunlarıyla ortaya konur, buna “üstkurmaca” denir.
Metinler arasılık, kolaj, postiş gibi yöntemlerden yararlanılmıştır.
İmgesel anlatım benimsenir.
Gerçeğin tek ve tartışılmaz açıklamasının olamayacağını savunurlar. Onlara göre, “yorumdan kopuk gerçek olmaz.”
Geleneksel sanata ve sanat anlayışlarına karşıdırlar.
Gerçek olanla kurmaca olan bir arada verilir.
İroniye yer verilir, postmodern yazar modern dünyayı belli ölçüde kabul eder ancak onunla alay eden bir tavır sergiler.
Geleneksel dil ve anlatım tarzını kullanmazlar, dili günlük kullanımının dışında kullanırlar.
Temsilcileri
Modernizmin temsilcileri: Sait Faik Abasıyanık, Haldun Taner
Postmodernizmin temsilcileri: Orhan Pamuk, Bilge Karasu, İnci Aral, Ferit Edgü, Rasim Özdenören, Yusuf
Atılgan, Nezihe Meriç, Latife Tekin, Erendiz Atasü, Nedim Gürsel, Vüs’at O. Bener, Oğuz Atay, Füruzan, Adalet Ağaoğlu…
