İsrail Devleti’nin Kuruluşu (1948)
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiltere’nin mandasına verilen Filistin, Yahudilerle Araplar arasındaki çatışmalar yüzünden bu devletin başına dert oldu.
İki savaş arası dönemde İngiltere’nin Araplarla Yahudileri uzlaştırmak için harcadığı çabalar bir sonuç vermediği gibi, Filistin topraklarını bu iki millet arasında bölmek istemesi de soruna bir çözüm getirmedi.
Orta Doğu’daki siyasi kargaşanın daha kötüye gitmesini önlemek isteyen İngiltere 1939’da Filistin’e yapılan Yahudi göçlerini sınırladı. Ancak Avrupa’nın çeşitli yerlerinde yaşayan Yahudiler yeni bir yol buldular ve Filistin’e kaçak olarak girmeye başladılar. Filistin’deki İngiliz Kuvvetleri bu kaçak göçleri önlemeye çalışınca İngiliz askerleri ile Yahudiler arasında silahlı çatışmalar çıktı.
İngiltere, İkinci Dünya Savaşı boyunca Filistin’deki sorunu çözmeye çalıştı. Ancak soruna çözüm bulamadığı için Filistin meselesinde yakasını kurtarmaya karar verdi ve 2 Nisan 1947’de sorunu Birleşmiş Milletler’e götürdü. Somnu ele alan Genel Kurul iki haftalık görüşmelerden sonra, Filistin meselesine bir çözüm bulması için bir özel komisyon kurdu.
Birleşmiş Milletler Komisyonu, 16 Haziran – 24 Temmuz 1947 tarihleri arasında Filistin’de yaptığı incelemelerden sonra, Ağustos ayında oy birliği ile Filistin’in bağımsızlığını teklif eden raporunu yayımladı. Ancak Filistin’in bağımsızlığının nasıl olacağı konusunda komisyon ikiye ayrıldı.
Kanada, Çekoslovakya, Guatemala, Hollanda, Peru, İsveç ve Uruguay’ın desteklediği çoğunluk teklifine göre Filistin Araplarla Yahudiler arasında paylaşılmalı ve iki ayrı devlet kurulmalıydı. Kudüs şehri milletlerarası statüye sahip olmalıydı. Hindistan, Yugoslavya ve İran tarafından desteklenen azınlık teklifine göre de, Filistin, Yahudi ve Arap devletlerinden meydana gelen “federal” bir devlet olmalıydı.
Orta Doğu’da etkin olmak isteyen Yahudiler çoğunluk planını, Filistin’in toprak bütünlüğünü korumak isteyen Araplar ise azınlık planını tuttular.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen;
- Filistin Araplarla Yahudiler arasında bölüşülecek
- Filistin’de kurulacak Yahudi ve Arap devletleri arasında bir ekonomik birlik kurulacak
- Kutsal Kudüs şehri de milletler arası statüye sahip olacak gibi maddeler üzerine İngiltere, Nisan 1948’den itibaren Filistin’de bulunan kuvvetlerini çekmeye başladı. Bu çekme işini tamamlanmasından bir gün önce de, David Ben Gurion başkanlığında 14 Mayıs 1949’de Telaviv’de toplanan Yahudi Milli Konseyi, İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan etti. Orta Doğu’da kurulan bu İsrail Devleti’ni 14 Mayıs 1949’de ABD üç gün sonra da Sovyet Rusya tanıdığını açıkladı.
