1. II. Göktürk Devleti’nin yıkılmasının ardından Batı Türkistan bölgesinde Bağa Tarkan tarafından kurulan Türgişler ulusçu bir yapıya sahiptir. (717)

Uyarı: Türgişlerin ulusçu bir yapıya sahip olduklarının göstergeleri

• Kendilerine ait alfabelerinin olması ve para bastırmaları. (Bağa Tarkan Türk tarihinde kendi adına para bastıran ilk hü­kümdardır.)
• Orta Asya’da yayılmacı bir siyaset izleyen ve ırkçılık yapan Emevileri yenerek Orta Asya’nın Emevi hakimiyetine girişini önlemeleri
• Türk adı ile kurulmaları (Türgiş : Türkiş) sayılabilir.

2. Uygurlardan sonra yerleşik yaşama geçen ikinci Türk devleti olan Türgişler, Karluklar’ın saldırı­ları sonrasında yıkılmışlardır. (766)

Maddeler Halinde Özellikleri

1. Kurucusu: Baga Tarkan’dır.
2. Kuruluş Tarihi: 7. yüzyıl ortalarında kurulmuştur.
3. Kurulduğu Yer: Batı Türkistan (Seyhun – Ceyhun Nehirleri arası).
4. Başkenti: Suğdak (veya Suyab).
5. En Parlak Dönem: Türgiş Hakanı Suluk dönemidir.
6. Çin’e karşı savaşılmıştır: Türgişler, Çin’in yayılmacı politikalarına karşı mücadele etmişlerdir.
7. Emevîlerle Mücadele: Müslüman Araplarla savaşmışlardır.
8. İkiye ayrıldılar: Sarı Türgişler ve Kara Türgişler olarak ikiye bölünmüşlerdir.
9. Karluklar tarafından yıkıldılar: 766 yılında Karluklar tarafından yıkıldılar.
10. Para bastılar: Bağımsızlık sembolü olarak kendi adlarına para bastılar.
11. Orta Asya Türk siyasi birliğini korumaya çalıştılar.
12. İslamiyet’e karşı savaş açmışlardır (özellikle Emevîlere).

✅ Çözümlü Test Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi Türgişler ile ilgili doğru bir bilgidir?
A) İslamiyeti ilk kabul eden Türk boyudur.
B) İlk kez Türk adıyla kurulan devlettir.
C) Çin ve Emevîlerle savaşmışlardır.
D) İpek Yolu’nu fethedip Bizans’a kadar ilerlemişlerdir.

Çözüm:

• A: Yanlış, bu Karahanlılardır.
• B: Yanlış, bu Göktürklerdir.
• D: Yanlış, Bizans ile bir mücadeleleri olmamıştır.
• C: Doğru – Türgişler hem Çin hem de Emevîlere karşı mücadele etmiştir.

✅ Doğru Cevap: C

---

2. Türgiş Devleti’nin en parlak dönemi aşağıdaki hakanlardan hangisi zamanındadır?
A) Bumin Kağan
B) Bilge Kağan
C) Suluk
D) Alp Tigin

Çözüm:

• A ve B: Göktürk hakanlarıdır.
• D: Karahanlılarla ilişkilidir.
• C: Suluk – Türgişlerin en güçlü ve mücadeleci lideridir.

✅ Doğru Cevap: C

---

3. Türgişler ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Para bastırarak bağımsızlıklarını simgelemişlerdir.
B) Batı Türkistan’da kurulmuşlardır.
C) Karluklar tarafından yıkılmışlardır.
D) Türk-İslam kültürünü yaymışlardır.

Çözüm:

• A: Doğru.
• B: Doğru.
• C: Doğru.
• D: Yanlış – Türgişler İslamiyeti kabul etmemiş, Emevîlerle savaşmışlardır.

✅ Doğru Cevap: D