PEKİŞTİRMELERİN YAZIMI
Pekiştirmeler, pekiştirme hecesi ve pekiştirilen sözcükten oluşur.
Pekiştirme hecesi tek başına anlamsızdır, pekiştirmeye “çok, aşırı” anlamı katar.
Pekiştirilen sözcük ile pekiştirme hecesi mutlaka bitişik yazılır. Çepeçevre, çırılçıplak, düpedüz, güpegündüz, kıpkırmızı, paramparça, sapasağlam, sırsıklam, sırılsıklam, yemyeşil…
Bazı pekiştirmeler iki farklı şekilde yazılabilir: Sapsağlam / sapasağlam, yapyalnız/yapayalnız, çırçıplak/çırılçıplak, sırsıklam / sırılsıklam…
İKİLEMELERİN YAZIMI
İkilemeler ayrı yazılır, sözcüklerin arasına herhangi bir noktalama işareti konmaz: akın akın, allak bullak, gide gide, eciş bücüş, sere serpe, soy sop, tek tük, yanı sıra, ara sıra, kem küm…
m ile yapılmış ikilemeler de ayrı yazılır: kitap mitap, çanta manta, çocuk mocuk, dolap molap…
İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır: baş başa, el ele, iç içe, yan yana; elden ele, günden güne, içten içe; başa baş, teke tek; ardı ardına, boşu boşuna…
Baş başa, Yan yana, Yanı sıra, Ara sıra, Kem küm, Saçma sapan
Örnek: Kaplumbağalar, roman kişileri ve kullanılan dil bakımından Fakir Baykurt’un, aynı zamanda köy edebiyatının başyapıtlarından (I) biri olarak okunmalıdır. Kahramanların gerçekliğinin yanısıra (II), dilleri (III) de kişiliklerini adım adım oluşturan yetkinliktedir (IV). Ayrıca, çok sayıda romanı ve öykü kitabı yayımlanmış herhangi (V) bir yazarı, Kaplumbağalar gibi bir roman bile ölümsüzleştirebilir.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
ÇÖZÜM: II numaralı “yanısıra” sözü ikileme olduğu için ayrı yazılmalıdır. Cevap B seçeneğidir.
