Bir araştırmanın en can alıcı aşamalarından biri, toplanan verilerin analiz edilip ortaya çıkan sonuçların yorumlanması ve tartışılmasıdır. Bu aşamada, ham verilerden elde edilen istatistiksel bulgulara anlam verilir ve bunlar, daha geniş bir bağlamda ele alınır. Yorumlama aşamasında, araştırma sorularına doğrudan yanıtlar verilirken, tartışma bölümünde bulguların mevcut literatürle (daha önce yapılmış çalışmalarla) benzerlikleri ve farklılıkları incelenir. Ayrıca, çalışmanın olası sınırlılıkları (zayıf yönleri) dürüstçe belirtilir ve gelecekte yapılacak araştırmalar için öneriler sunulur. Bu süreç, araştırmanın bilimsel dünyaya olan katkısını net bir şekilde ortaya koyar. Bu test, araştırma sonuçlarını doğru bir şekilde yorumlama ve tartışma becerinizi ölçmek için hazırlandı.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Soru: Bir araştırma raporunda, “Bulgularımız, ders çalışma süresi arttıkça not ortalamasının yükseldiğini göstermektedir.” cümlesi hangi bölüme aittir?

(A) Yorumlama

(B) Tartışma

(C) Sonuçlar (Bulgular)

(D) Giriş

Doğru Cevap: (C) Sonuçlar (Bulgular).

Çözüm: Bu cümle, veri analizinden doğrudan elde edilen istatistiksel bir bulguyu ifade eder. Bu tür nesnel ifadeler sonuçlar (bulgular) bölümünde yer alır.

2. Soru: Araştırma sonuçlarının “neden” bu şekilde çıktığını, “ne anlama geldiğini” ve mevcut literatürle ilişkisini açıklayan bölüm hangisidir?

(A) Yöntem

(B) Giriş

(C) Sonuçlar

(D) Tartışma

Doğru Cevap: (D) Tartışma.

Çözüm: Tartışma bölümü, bulguların yorumlanması, anlamlandırılması ve daha geniş bir bilimsel bağlam içine oturtulması için kullanılır.

3. Soru: Bir araştırmacının, elde ettiği sonuçların daha önce yapılmış başka bir çalışmanın bulgularıyla çeliştiğini fark etmesi durumunda, tartışma bölümünde ne yapması gerekir?

(A) Çelişen çalışmanın yanlış olduğunu iddia etmeli

(B) Bu durumu görmezden gelmeli

(C) Çelişkinin olası nedenlerini (örneklem farkı, farklı yöntemler vb.) açıklamalı

(D) Sadece kendi bulgularını sunmalı

Doğru Cevap: (C) Çelişkinin olası nedenlerini (örneklem farkı, farklı yöntemler vb.) açıklamalı.

Çözüm: Bilimsel dürüstlük gereği, bulgulardaki çelişkiler açıkça belirtilmeli ve bu farklılıkların olası nedenleri mantıksal bir şekilde açıklanmalıdır.

4. Soru: Bir araştırmanın “sınırlılıklarını” belirtmenin temel amacı nedir?

(A) Araştırmanın başarısız olduğunu göstermek

(B) Gelecek araştırmalar için yol göstermek

(C) Araştırmacının bilgi eksikliğini vurgulamak

(D) Bulguların ne kadar güvenilir olmadığını kanıtlamak

Doğru Cevap: (B) Gelecek araştırmalar için yol göstermek.

Çözüm: Sınırlılıklar, çalışmanın zayıf yönlerini dürüstçe ortaya koyarak, bu zayıflıkları giderecek yeni araştırmaların yapılmasına olanak tanır.

5. Soru: “Elde ettiğimiz bulgular, sosyal medya kullanımının gençlerin depresyon düzeyini artırdığı hipotezini desteklemektedir.” cümlesi hangi bölüme aittir?

(A) Sonuçlar

(B) Yorumlama

(C) Giriş

(D) Örneklem

Doğru Cevap: (B) Yorumlama.

Çözüm: Bu cümle, ham verinin ötesine geçerek bir hipotezin doğru veya yanlış olduğunu belirtir. Bu, veriye bir anlam yükleme yani yorumlama işlemidir.

6. Soru: Tartışma bölümünde genellikle hangi soruya yanıt aranmaz?

(A) Bulgularım mevcut literatürü nasıl destekliyor veya çelişiyor?

(B) Çalışmamın sınırlılıkları nelerdir?

(C) Veriler nasıl toplandı ve analiz edildi?

(D) Bulgularım ne anlama geliyor?

Doğru Cevap: (C) Veriler nasıl toplandı ve analiz edildi?

Çözüm: Veri toplama ve analiz yöntemleri, raporun Yöntem bölümünde açıklanır.

7. Soru: Bir araştırmacı “öğrencilerin matematik başarısı ile okuma alışkanlıkları arasında pozitif bir korelasyon bulmuştur.” Bu durumun olası bir yorumu aşağıdakilerden hangisidir?

(A) Öğrencilerin okuma alışkanlıklarını geliştirmesi, matematik başarılarını artırabilir.

(B) Öğrencilerin matematik başarıları düşüktür.

(C) Bu iki değişken arasında hiçbir ilişki yoktur.

(D) Okuma alışkanlığı, matematik başarısının tek belirleyicisidir.

Doğru Cevap: (A) Öğrencilerin okuma alışkanlıklarını geliştirmesi, matematik başarılarını artırabilir.

Çözüm: Korelasyon, bir ilişkinin varlığını gösterir. Bu ilişki, bir değişkenin diğerini etkileyebileceği şeklinde yorumlanabilir.

8. Soru: “Gelecek araştırmalar için, daha geniş bir örneklemle ve farklı coğrafi bölgelerde benzer bir çalışma yapılabilir.” cümlesi, araştırma raporunun hangi bölümünde yer almalıdır?

(A) Sonuçlar

(B) Giriş

(C) Yöntem

(D) Tartışma / Sonuç

Doğru Cevap: (D) Tartışma / Sonuç.

Çözüm: Gelecek araştırmalar için öneriler, tartışma bölümünün veya sonuç bölümünün bir parçasıdır.

9. Soru: Bir araştırmanın bulgularının yorumlanmasında ve tartışılmasında en sık yapılan hatalardan biri nedir?

(A) Bulguları özetlememek

(B) Korelasyondan nedensellik çıkarmak

(C) Sadece olumlu sonuçları göstermek

(D) Yöntemi detaylı açıklamak

Doğru Cevap: (B) Korelasyondan nedensellik çıkarmak.

Çözüm: İki değişken arasında bir ilişki (korelasyon) bulunması, birinin diğerine neden olduğunu göstermez. Bu, yorumlama ve tartışma aşamasında sıkça yapılan bir mantık hatasıdır.

10. Soru: Bir araştırmada, veri analizi sonucunda elde edilen tablolara ve grafiklere ne ad verilir?

(A) Yorum

(B) Bulgular

(C) Öneriler

(D) Tartışma

Doğru Cevap: (B) Bulgular.

Çözüm: Tablolar ve grafikler, veri analizinin kendisini değil, analizden çıkan ham sonuçları (bulguları) gösterir.

11. Soru: Bir araştırmanın bulgularının anlamlı olup olmadığını anlamak için ne yapılır?

(A) Sadece ortalamalara bakılır.

(B) İstatiksel anlamlılık testleri yapılır.

(C) Sadece tablolar oluşturulur.

(D) Sadece yorum yapılır.

Doğru Cevap: (B) İstatiksel anlamlılık testleri yapılır.

Çözüm: İstatistiksel anlamlılık testleri, elde edilen bulguların şans eseri mi yoksa gerçek bir durumun sonucu mu olduğunu belirlemeye yardımcı olur.

12. Soru: “Bu araştırmada yalnızca bir lisedeki 11. sınıf öğrencileri örneklem olarak seçilmiştir.” Bu cümle, tartışma bölümünde hangi amaca hizmet eder?

(A) Araştırmanın geçerliliğini artırmak için

(B) Gelecek araştırmalara yol göstermek için

(C) Çalışmanın sınırlılığını belirtmek için

(D) Çalışmanın yöntemini açıklamak için

Doğru Cevap: (C) Çalışmanın sınırlılığını belirtmek için.

Çözüm: Bu durum, bulguların tüm lise öğrencilerine genellenemeyeceğinin bir göstergesidir ve bir sınırlılıktır.

13. Soru: Bir araştırma raporunun sonuç bölümünde hangi ifade kullanılmaz?

(A) “Bulgularımız, literatürle tutarlıdır.”

(B) “Hipotezimiz doğrulanmıştır.”

(C) “Bu sonuçlar, x teorisi tarafından desteklenmektedir.”

(D) “Yaptığımız test sonucunda p-değeri 0.05’ten küçük bulunmuştur.”

Doğru Cevap: (D) “Yaptığımız test sonucunda p-değeri 0.05’ten küçük bulunmuştur.”

Çözüm: p-değeri, istatistiksel bir bulgudur ve sonuçlar (bulgular) bölümünde yer almalıdır. “Hipotezimiz doğrulanmıştır” gibi yorumlar ise tartışma bölümünde yer alır.

14. Soru: “Araştırmamızın en büyük bulgusu, şehirdeki gençlerin spor salonu üyeliklerinin gelir düzeyleriyle ilişkili olduğudur.” Bu cümle raporun hangi bölümüne aittir?

(A) Özet

(B) Yöntem

(C) Giriş

(D) Tartışma

Doğru Cevap: (A) Özet.

Çözüm: Önemli bulguların kısa bir özeti, genellikle raporun özet (abstract) bölümünde yer alır. Bu tür cümleler, araştırmanın temel katkısını vurgular.

15. Soru: Bir araştırmanın sonuç bölümünde hangi unsur bulunmaz?

(A) Grafikler ve tablolar

(B) Verilerin ortalama ve standart sapma değerleri

(C) Bulguların toplumsal önemi

(D) İstatistiksel test sonuçları

Doğru Cevap: (C) Bulguların toplumsal önemi.

Çözüm: Bulguların toplumsal veya bilimsel önemi, verinin yorumlanmasıyla ilgilidir ve tartışma bölümünde ele alınır. Sonuç bölümü sadece ham bulguları sunar.