Ohm Yasası, bir devredeki gerilim, akım ve direnç arasındaki ilişkiyi açıklayan temel bir fizik yasasıdır. Adını Alman fizikçi Georg Simon Ohm’dan almıştır. Yasa, bir iletkenin uçları arasındaki gerilimin (potansiyel farkının), üzerinden geçen akımla doğru orantılı olduğunu ve bu oranın iletkenin direncine eşit olduğunu belirtir. Matematiksel olarak, bu ilişki $V = I \cdot R$ formülüyle ifade edilir. Burada V gerilim (Volt), I akım (Amper) ve R direnç (Ohm) demektir. Ohm Yasası, sabit sıcaklıkta ve “omik” adı verilen belirli malzemeler için geçerlidir. Bu yasa, bir devrenin herhangi bir elemanındaki gerilim, akım veya direnci bilindiğinde, diğer bilinmeyen niceliği hesaplamak için kullanılır. Basit devrelerin analizi ve elektrik-elektronik mühendisliğinin temelini oluşturan en önemli prensiplerden biridir.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Bir elektrik devresinde 12 V’luk bir gerilim kaynağı ve 3 $\Omega$’luk bir direnç varsa, devreden geçen akım kaç Amper’dir?

A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 12

Çözüm:
Ohm Yasası’na göre, $V = I \cdot R$. Akımı bulmak için formül $I = V / R$ olarak düzenlenir.
$I = 12 \text{ V} / 3 \Omega = 4$ A.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir dirençten 5 A’lik bir akım geçmekte ve direncin uçları arasındaki gerilim 20 V ise, direncin değeri kaç $\Omega$’dur?

A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 10

Çözüm:
Ohm Yasası’na göre, $V = I \cdot R$. Direnci bulmak için formül $R = V / I$ olarak düzenlenir.
$R = 20 \text{ V} / 5 \text{ A} = 4 \Omega$.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 3:

4 $\Omega$’luk bir dirençten 3 A’lik akım geçiyorsa, direncin uçları arasındaki gerilim kaç Volt’tur?

A) 6
B) 9
C) 12
D) 15
E) 24

Çözüm:
Ohm Yasası’na göre, $V = I \cdot R$.
$V = 3 \text{ A} \cdot 4 \Omega = 12$ V.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 4:

Ohm Yasası’na göre, sabit bir direncin uçları arasındaki gerilim artırılırsa, devreden geçen akım nasıl değişir?

A) Artar.
B) Azalır.
C) Değişmez.
D) Önce artar sonra azalır.
E) Sıfır olur.

Çözüm:
$V = I \cdot R$ formülünde R sabitse, V ve I doğru orantılıdır. Gerilim artarsa akım da artar.
Doğru cevap A şıkkıdır.

---

Soru 5:

Bir devrenin akımı yarıya düşürülürse, direnç sabit kalmak koşuluyla, gerilim nasıl değişir?

A) İki katına çıkar.
B) Yarıya iner.
C) Değişmez.
D) Dört katına çıkar.
E) Dörtte birine düşer.

Çözüm:
$V = I \cdot R$ formülünde R sabitken, I yarıya düşerse V de yarıya iner.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 6:

Sabit bir gerilim kaynağına bağlı bir devrenin direnci iki katına çıkarılırsa, devreden geçen akım nasıl değişir?

A) İki katına çıkar.
B) Yarıya iner.
C) Dört katına çıkar.
D) Dörtte birine düşer.
E) Değişmez.

Çözüm:
$I = V / R$ formülünde V sabitken, R iki katına çıkarılırsa I yarıya iner.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 7:

2 A’lik akım geçen bir telin direnci 10 $\Omega$ ise, gerilimi kaç Volt’tur?

A) 5
B) 8
C) 12
D) 20
E) 50

Çözüm:
Ohm Yasası’na göre, $V = I \cdot R = 2 \text{ A} \cdot 10 \Omega = 20$ V.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 8:

Bir devrenin gerilimi 10 V ve ana kol akımı 2 A ise, devrenin eşdeğer direnci kaç $\Omega$’dur?

A) 2
B) 5
C) 10
D) 12
E) 20

Çözüm:
Ohm Yasası’na göre, $R = V / I = 10 \text{ V} / 2 \text{ A} = 5 \Omega$.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 9:

Ohm Yasası, hangi malzemeler için geçerlidir?

A) Yalnızca metaller.
B) Yalnızca yalıtkanlar.
C) “Omik” adı verilen, direnci sabit kalan malzemeler.
D) Tüm malzemeler.
E) Yalnızca sıvı çözeltiler.

Çözüm:
Ohm Yasası, gerilim arttıkça direnci sabit kalan malzemeler için geçerlidir. Bu tür malzemelere “omik malzemeler” denir. Direnci gerilime bağlı olarak değişen malzemeler (örneğin diyotlar) için Ohm Yasası geçerli değildir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 10:

Bir direncin değeri 15 $\Omega$ ve üzerinden 200 mA akım geçiyorsa, uçları arasındaki gerilim kaç Volt’tur?

A) 1.5
B) 3
C) 15
D) 30
E) 3000

Çözüm:
Önce akımı Amper’e çevirelim: 200 mA = 0.2 A. Ohm Yasası’na göre, $V = I \cdot R = 0.2 \text{ A} \cdot 15 \Omega = 3$ V.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 11:

Bir devrenin gerilimi 50 V’tur. Devreye seri bağlı 2 $\Omega$ ve 3 $\Omega$ dirençler varsa, devreden geçen akım kaç Amper’dir?

A) 5
B) 10
C) 15
D) 20
E) 25

Çözüm:
Seri bağlı dirençlerin eşdeğer direnci: $R_{eş} = 2 + 3 = 5 \Omega$. Akımı bulmak için Ohm Yasası kullanılır: $I = V / R = 50 \text{ V} / 5 \Omega = 10$ A.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 12:

Bir devrenin gerilimi 30 V’tur. Devreye paralel bağlı 10 $\Omega$ ve 15 $\Omega$ dirençler varsa, ana koldan geçen toplam akım kaç Amper’dir?

A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6

Çözüm:
Paralel bağlı dirençlerin eşdeğer direnci: $\frac{1}{R_{eş}} = \frac{1}{10} + \frac{1}{15} = \frac{3+2}{30} = \frac{5}{30} = \frac{1}{6} \Rightarrow R_{eş} = 6 \Omega$.
Ana kol akımı: $I = V / R_{eş} = 30 \text{ V} / 6 \Omega = 5$ A.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 13:

Ohm Yasası’na göre, direnci 10 $\Omega$ olan bir devrede, akım 3 A’den 5 A’e çıkarılırsa gerilimdeki değişim kaç Volt olur?

A) 20
B) 30
C) 40
D) 50
E) 80

Çözüm:
İlk gerilim: $V_1 = I_1 \cdot R = 3 \text{ A} \cdot 10 \Omega = 30$ V. Son gerilim: $V_2 = I_2 \cdot R = 5 \text{ A} \cdot 10 \Omega = 50$ V. Değişim: $\Delta V = V_2 – V_1 = 50 – 30 = 20$ V.
Doğru cevap A şıkkıdır.

---

Soru 14:

Bir iletkenin uçları arasındaki gerilim 10 V olduğunda üzerinden 2 A akım geçiyor. Gerilim 25 V’a çıkarılırsa, iletkenden geçen akım kaç Amper olur?

A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 10

Çözüm:
Önce iletkenin direncini bulalım: $R = V / I = 10 \text{ V} / 2 \text{ A} = 5 \Omega$.
Direnç sabit kalacağı için, yeni akımı bulmak için Ohm Yasası’nı tekrar kullanalım: $I_{yeni} = V_{yeni} / R = 25 \text{ V} / 5 \Omega = 5$ A.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 15:

Ohm Yasası’nda gerilim, akım ve direnç arasındaki orantı ilişkisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gerilim ve akım ters orantılıdır.
B) Gerilim ve direnç ters orantılıdır.
C) Akım ve direnç ters orantılıdır.
D) Hepsi doğru orantılıdır.
E) Orantı yoktur.

Çözüm:
Ohm Yasası ($V=IR$) gereği, gerilim ve akım doğru orantılıdır ($V \propto I$). Gerilim ve direnç doğru orantılıdır ($V \propto R$). Ancak akım ve direnç ters orantılıdır ($I \propto 1/R$).
Doğru cevap C şıkkıdır.