Rönesans
XV. ve XVI. yüzyıllarda önce İtalya’da başlayan ve daha sonra Avrupa’ya yayılan edebiyat, güzel sanatlar ve bilim alanındaki gelişmelere, “yeniden doğuş” anlamında rönesans denir.
Nedenleri
- Keşiflerden sonra Avrupa’da sanat ve edebiyattan zevk alan Mesen sınıfının doğması.
- Bizanslı bazı bilginlerin İtalya’ya giderek Latinceyi öğretmeleri ve eski eserleri tanıtmaları.
- Kâğıdın ucuzlaması ve matbaanın geliştirilmesiyle yeni düşüncelerin hızla yayılması.
- Sanatkarların yetişmesi kültür ve sanat alanındaki birikimin artması.
- Avrupa’nın Endülüs Emevileri ve Haçlı Seferleriyle İslam medeniyetini tanımaları.
Not: İstanbul’un Fethinden sonra Bizanslı bilim ve sanat adamları İtalya’ya kaçtılar. Rönesans İtalya’da doğdu.
Avrupa Ülkelerindeki Rönesans Hareketleri
İtalya’da Rönesans Hareketleri
İtalya’da Rönesans, XIV. yüzyılın sonlarında Hümanizm ile başladı. Hümanizm, Eski Yunan ve Latin kültürünü en yüksek kültür örneği olarak alan ve Ortaçağın skolâstik düşüncesine karşı Avrupa’da doğup gelişen felsefe, bilim ve sanat görüşü, insanlık sevgisini en yüce amaç ve olgunluk sayan doktrindir.
Bu dönemde yetişen hümanistler Petrark, Dante, Bokaçius, Makyevel, Gişarden ve Tasso’dur.
– Rönesans ilk olarak edebiyat alanında başladı.
– Dönemin ünlü mimarlar, Mikelanj ve Bramant’tır.
Rönesans’ın Avrupa Dışına Yayılmasının Nedenleri
İtalya’nın dini ve kültürel merkez olması
Rönesans devrinde Roma’ya birçok öğrenci ve dini ziyaretçi geliyordu. Bunlar öğrenim yaparken, Hümanizm ve Rönesans ruhunun etkisinde kalarak ülkelerine dönmüşlerdir.
İtalya Savaşlarının etkisi:
1494—1559 yılları arasında yapılan savaşlar sırasında İtalya’ya Avrupalı birçok kral, komutan ve asker girip çıktı. Bunlar Rönesans hareketlerini gördüler ve yurtlarına döndüklerinde bu hareketleri yaydılar. Böylece Rönesans hareketleri İtalya’dan sonra Fransa’da, sonra Almanya, İngiltere, İspanya, Hollanda ve Kuzey Avrupa ülkelerinde görüldü.
Almanya’da Rönesans çok yavaş gelişti. İtalya ve Fransa’daki seviyeye ulaşamadı. Almanya’da yetişen Erasmus ve Luther gibi hümanistler daha çok dini metinleri incelediler.
İngiltere ve İspanya’da Rönesans’ın etkisi daha çok edebiyat alanında görüldü. Polonyalı Kopernik dünyanın yuvarlak olduğunu ve güneş etrafında dolaştığını ortaya koyarak tabuları yıktı.
Rönesans’ın Sonuçlan
- Avrupa ülkelerinde bilim, sanat, edebiyat alanlarında yeni bir dünya görüşü ortaya çıktı.
- Skolastik düşünce yıkıldı. Düşüncede serbest bir ortam meydana geldi.
- Deney ve gözleme dayanan pozitif düşünce ortaya çıktı.
- Kilise zayıfladı. Bu durum Reform hareketlerini başlattı.
- Bilim, sanat ve medeniyet alanlarında İslam ülkeleri öncülük yaparken, Rönesans sonrası Avrupa ülkeleri ön plana çıktı.
- Fransa’da Rable, Jan Bulan, Montaigne Piyer Lesko gibi hümanistler edebiyat alanında öne çıktı.
- Almanya’da Röklen, Luther ve Erasmus gibi önemli isimler öne çıktı.
