1. Coğrafi Konum
Coğrafi konumu oluşturan mutlak ve göreceli konum şartları üretim, dağıtım ve tüketimi etkiler. Coğrafi konum şartlarına bağlı olarak yeryüzünde ekonomik faaliyetlerin dağılışı farklılık göstermektedir. Örneğin; Tropikal Kuşak’ta muz, avakado; ılıman kuşakta zeytin ve turunçgil gibi tarım ürünleri yetişir. Dünya üzerindeki önemli boğaz ve kanallara sahip olan ülkeler ya da ülkemiz gibi farklı kıtalara geçiş güzergahında olan ülkelerde dağıtım ve pazarlama koşulları daha fazla gelişmiştir. Örneğin, İstanbul, İzmir ve Mersin limanları dağıtım ve pazarlamanın geliştiği yerlerdir.
2. İklim
İklimin unsuru olan sıcaklık, rüzgâr ve yağış gibi iklim elemanları üretim üzerinde etkilidir. İklim koşulları ekonomik faaliyetler içerisindeki tarım ve hayvancılığı daha fazla etkiler. Örneğin; ülkemizde farklı iklim türlerinin görülmesi tarımsal ürün Çeşitliliğini arttırmıştır. Hayvancılığı etkilemiştir.
Karadeniz kıyılarının her mevsim yağışlı olması pamuk ve buğday tarımının yapılmasını engellemiş, çay ve fındık tarımına elverişli koşullar sağlamıştır. Aynı şekilde Ege ve Akdeniz kıyılarında turunçgil, zeytin ve seracılığın gelişmesinde iklimin etkisi vardır.
Sıcaklık, yağış ve rüzgâr gibi iklim elemanları sanayi tesislerinin yer seçiminde de etkilidir. Örneğin, uçak fabrikaları ve gemi tersanelerinin yer seçiminde iklim koşulları etkilidir. Güneşli gün sayısının fazla, ılıman iklimler gemi tersaneleri için uygun ortam sağlar.
3. Toprak
Verimli toprakların bulunduğu alanlarda tarımsal üretim fazladır. Ülkemizde buna Çarşamba, Bafra ve Çukurova deltalarında iki alüvyal topraklarda tarım ürünü çeşitliliği ve üretiminin fazla olması örnek verilebilir. Yine aynı şekilde Japonya, Norveç ve İsviçre gibi ülkelerde, tarım topraklarının kısıtlı olmasından dolayı tarımsal üretim az iken; Fransa, Hollanda ve Kanada gibi ülkelerde geniş tarım topraklarından dolayı tarımsal üretim fazladır. Çöllerdeki tuzlu ve çorak topraklarda tarımsal üretim gerçekleştirilemez. Büyük Sahra ve Avustralya’nın iç kesimleri bu alanlara örnek verilebilir.
4. Yer Şekilleri
Yükselti, eğim ve bakı gibi yeryüzü şekillerine ait unsurlar ekonomik faaliyet türlerini doğrudan ya da dolaylı olarak etkiler. Dağlık ve eğimli araziler tarım alanlarının az olmasından dolayı tarımsal üretimi olumsuz etkiler. Yine dağıtımı oluşturan kara ve demir yolu ulaşımının maaliyetini arttırması, karşılıklı etkileşim halinde olan üretim, dağıtım ve tüketim faaliyetlerini olumsuz etkilemektedir. Yükseltinin fazla olduğu yerlerde sıcaklığın düşük olması ve don olaylarının sık sık yaşanması tarımsal üretim üzerinde etkilidir. Yer şekillerinin engebeli ve dağlık olduğu yerlerde üretim, dağıtım ve tüketim fazla gelişememiştir. Örneğin Yıldız Dağları, Menteşe yöresi ve Hakkari çevresi ekonomik etkinliklerin gelişmediği yerlerdir.
Yer şekillerinin sade olduğu yerlerde iklim uygunsa nehir taşımacılığı yapılır. Örneğin, Ren ve Tuna nehirleri nehir taşımacılığının geliştiği nehirlerdir. Yeryüzü şekillerinin engebeli ve dağlık olduğu yerler ise hidroelektrik enerji üretimi için uygundur.
5. Su Kaynakları
Tatlı ve tuzlu su kaynakları üretim, dağıtım ve pazarlama üzerinde etkilidir. Akarsu, göl ve denizlerden balıkçılık faaliyetiyle üretim gerçekleştirilir. Bazı sanayi ham maddelerinin işlenmesi sırasında su kaynaklarına ihtiyaç duyulur. Bundan dolayı da bu sanayi tesisleri su kaynaklarının fazla olduğu yerlere kurulmak zorundadır. Örneğin, demir-çelik fabrikaları, termik santraller ve nükleer santraller yer seçiminde su kaynakları etkilidir. Denizlerde transit ticaretinin gelişmiş olması denize kıyısı olan ülkeleri ekonomik ve jeopolitik yönden üstün hale getirmiştir. Bu tür ülkelerde dağıtım ve pazarlama koşulları gelişmiştir. Doğal koy ve körfezlerin bulunduğu liman özellikli yerler dağıtım ve pazarlama koşullarını olumlu yönde etkiler.
6. Doğal Afetler
Deprem, sel, toprak kayması ve tsunami gibi doğal afetler üretim, dağıtım, tüketim ve haberleşmeyi olumsuz yönde etkiler. Örneğin; Marmara depremi sonucunda sanayi, tarım ve enerji üretimi, ulaşım ağları büyük zarar görmüştür. Heyelan, sel ve taşkın üretim ve dağıtım faaliyetini olumsuz etkiler.
Bazı tarımsal ve hayvansal ürünler çabuk bozulduğu için fabrikalar ham maddeye yakın kurulur.
Örneğin;
- Sebze ve meyve yetiştiren bölgeler -› Konserve fabrikaları,
- Çay tarımı arazileri -› çay fabrikası,
- Zeytin tarımı arazileri -› zeytin fabrikası ,
- Şekerpancarı tarımı arazileri -› şeker fabrikası
kurulup gelişmiştir.
Bazı sanayi kuruluşlarının yer seçimlerinde ham madde ve enerjiye yakınlık önemlidir.
Örneğin;
- Taş kömürü -› demir-çelik sanayi,
- Linyit -› termik santraller,
- Pamuk -› pamuklu dokuma sanayisi,
- Toprak -› çimento, tuğla ve cam sanayi kurulup gelişmiştir.
