Metinde ele alınan konuyu kısaca tanıtan söz grubuna “başlık” adı verilir.
Önemli Bilgi: Bir metnin başlığını belirleyebilmek için öncelikle konu belirlenmelidir. Başlık; kısa, anlaşılır ve ilgi çekici olmalıdır.
Örnek
- İnsanoğlu, bugünkü bilgi birikimini merak duygusuna borçludur. Onu yeni arayışlar için kamçılayıp duran merak duygusu olmasaydı ilk çağlardaki yaşayışından bir adım öteye gidemezdi. Kısacası insan; bilimde, sanatta, teknolojide ve sosyal yaşamda geldiği noktaya merak sayesinde ulaşmıştır.
-› Bu metnin konusu “insanlığın ilerlemesinde merak duygusunun rolü” olduğuna göre metne şu başlıklar verilebilir: “İnsan ve Merak”, ” İnsanı Kamçılayan Duygu”, “Merakla İlerleyiş”, “Meraklı İnsan” vb.
Dikkat: Paragrafın başlığı ile ilgili sorular, verilen şıklar arasında “en uygun” olanı seçmeye yönelik sorulmaktadır. Bu sorular cevaplanırken başlığın metni en iyi yansıtan ifade olmasına dikkat edilmelidir.
Örnek
- Daha bundan kırk elli yıl önce yaygın olan meslekler günümüzde hafızalardan silindi. Sokaklarda dolaşan macuncular, dondurmacılar; çarşılardaki kalaycılar, süpürgeciler ve adliye önünde arzuhalciler… Hayatın akışı içinde unutup gittiğimiz daha nice meslek,nice zanaat var kim bilir.
-› Bu metnin konusu “unutulmuş meslekler” olduğuna göre metne şu başlıklar verilebilir: “Unutulmuş Meslekler”, “Hafızadan Silinen Meslekler, “Zamana Yenilen Meslekler” vb.
Örnek Soru: Bir millet için vatan mı daha önemlidir yoksa dil mi? Bence milletin gerçek vatanı dildir. Çünkü toprak parçası kaybedilse bile millet olma bilinci kaybolmaz. Ancak dil kaybedilirse millet dağılır, yok olur. İşte bu yüzden milletlerin asıl vatanı, yaşadıkları topraklar değil; kullandıkları dildir.
Bu metne verilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
A) Millet Bilinci
B) Gerçek Vatan
C) Dilin İşlevleri
D) Toprak ve Millet
Çözüm: Metnin anlam bütünlüğü dikkate alındığında “A” ve “D” seçeneklerinin metnin tamamını kapsamadığı görülmektedir. “C” seçeneği ise metinde sadece “dilin, milletin varlığını sağlaması” ile ilgili işlevinden söz edildiği için uygun olmaz. Ancak “B” seçeneğindeki ifade metnin tamamını kapsayan, anlaşılır ve ilgi çekici bir söz olduğu için metnin başlığı olmaya uygundur. Doğru cevap “B” seçeneğidir.
