YAZIM KURALLARI
Noktalama işaretleri duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak için kullanılır. Anlatılanların doğru anlaşılabilmesi de yine noktalama işaretleri sayesinde sağlanır. Bu nedenle iyi ve nitelikli bir yazı yazabilmek için noktalama işaretlerinin doğru kullanımını öğrenmek gerekir.
Noktalı Virgül (;)
1. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için Kullanılır.
- Arkadaşlarımdan Nihal, Erdem, Kemal Beşiktaş’ı; Zeynep, Hakan ve Murat Fenerbahçe’yi tutuyor.
2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
- Kalemlerimi, kitaplarımı topladım; çantamı, eldivenlerimi alıp çıktım.
- İçeri girdi, etrafına baktı; masaya oturdu, çantasını açtı.
3. Özneden sonra gelip virgülle sıralanan ögelerden özneyi ayırmak için kullanılır.
- Ahmet; Murat, Selim ve Ayşe’yi çağırdı. (Murat’ı, Selim’i ve Ayşe’yi çağıran Ahmet’tir.)
- Türkiye; Almanya, İtalya, Fransa ve Danimarka’nın grubunda yer alıyor.
Üç Nokta (…)
1. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.
- Oğlan dayıya, kız halaya…
- Karşımızda masmavi bir deniz, arkamızda yemyeşil bir çam ormanı…
2. Verilen örneklerin devam edebileceğini anlatmak için kullanılır.
- Türk milletinin değerlerini bütün dünya iyi bilir: vatanseverlik, misafirperverlik, merhamet…
3. Herhangi bir sebeple söylenmek istenmeyen sözcüklerin yerine kullanılır
- Birkaç günlük yolculuktan sonra A…’ya ulaştık.
4. Alıntılarda başta, ortada veya sonda alınmayan bölümleri göstermek için kullanılır.
- … derken bir anda bazı sesler duymaya başladık.
5. Karşılıklı konuşmalarda suskunluğu anlatmak için kullanılır.
- Ali Paşa:
Emirlerim niçin yerine getirilmedi?
Albay Remzi:
…
Ali Paşa:
Bundan sonra emirlerim derhal yerine getirilecek!
Soru işareti (?)
1. Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonunda kullanılır.
- Akşam kiminle gelirsiniz?
- Bu konuyu yeterince anladın mı?
2. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan bilgiler için kullanılır.
- Karagöz ve Hacivat’ın 14. yüzyılda (?) yaşadıkları sanılmaktadır.
- Erzurumlu Emrah (?-1860) önemli bir halk şairimizdir.
Soru anlamı taşıyan birden fazla cümle arka arkaya sıralanmışsa soru işreti (?) en sonda kullanılır?
- Bunu niçin yaptı, kimden izin aldı, neden bize de haber vermedi?
Ünlem işareti (!)
1. Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya ifadelerin sonunda kullanılır.
- Hava ne kadar güzel!
- Eyvah! Anahtarımı içeride unuttum.
- Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var! Vah vah!
2. Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra kullanılır.
- Dur, oraya giremezsin!
- Arkadaşlar, çabuk buraya gelin!
Önlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra kullanılabileceği gibi cümlenin sonunda da kullanılabilir.
- Allah’ım, bize yardım et!
- Allah’ım! Bize yardım et.
3. Alay veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır.
Uzun Çizgi (—)
Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır, Buna konuşma çizgisi de denir.
Komutan:
— Bu sabah taarruz için hazırlanmalıyız.
Yüzbaşı:
— Haklısınız kumandanım. Hazırlıklarımızı yapmalıyız.
