Koruyucu Dokular (Orlü doku)
Bitkinin üzerini örten dokudur. Epidermis ve peridermis olmak üzere 2 çeşidi vardır.
Epidermis
- Yaprak, genç kök ve gövdelerin üzerini örten dokudur.
- Hücreleri tek sıralı olup aralarında boşluk yoktur.
- Hücreleri canlıdır, yani solunum gibi metabolik olayları (canlılık olayları) gerçekleştirir.
- Hücrelerinde kloroplast yoktur, yani fotosentez yapmaz.
- Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla stoma, hidatod ve tüy oluşur. Stoma epidermisten farklılaşmıştır ama stoma fotosentez yapar, epidermis fotosentez yapamaz.
- Epidermis hücrelerinin bir salgısı olan kutikula tabakası(mumsu tabaka) terlemeyle su kaybını engeller. Bu yüzden kurak ortam bitkilerinde kutikula tabakası kalındır. Kutikula, epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla değil, epidermisin salgısıyla oluşur. Kutikula, ışığa karşı geçirgendir.
- Tüyler bitkinin aşırı ışık alıp ısınmasını önler, stomaların fazla rüzgar almasını önleyerek terlemeyle su kaybını önler, kökteki emici tüyler bitkinin su ve mineral almasını sağlar, bazı tüyler de zehirli salgılar üretip bitkiyi hayvanlara karşı korur (salgı tüyü).
Peridermis
- Yaşlı kök ve gövde gibi kısımların üzerini örter. Kökün su çekmeyen, gövdeye yakın kısımlarında bulunur. Su çeken kısımlar epidermis tarafından örtülmüştür. Çünkü peridermis suyun alınmasını önler. Yaprakta peridermis bulunmaz.
- Mantar doku ve mantar kambiyumu peridermisi oluşturur.
- Mantar dokunun hücreleri cansızdır yani solunum gibi metabolik olaylar görülmez
- Peridermis hücrelerinin çeperinde biriken süberin, bitkinin su kaybını önler. Ayrıca bitkiyi sıcak, soğuk ve mekanik etkilerden korur.
- Genç bir gövde yaşlandığında epidermisin yerini peridermis alır, stomanın yerini de lentiseller alır. Lentiseller peridermisten farklılaşan küçük açıklıklar olup cansız bir yapıdadır. Lentiseller gövdenin iç kısmında bulunan canlı hücreler ile dış ortam arasındaki gaz alış verişini sağlar. Ayrıca terlemeyi de sağlar (iç kısımdaki suyun buharlaşması şeklinde). Lentiseller gövdede bulunabilir ama yaprakta bulunmaz.
- Tek çenekli bitkilerde peridermis bulunmaz.
- Yaprak sapı ile gövde arasında mantar doku (peridermis) oluşması, yaprak dökümüne sebep olur.
Salgı hücreleri
Salgı hücreleri canlı, bol sitoplazmalı, büyük çekirdekli ve golgi bakımından zengindir.
Salgı hücrelerinin görevleri;
- Çiçeklerdeki güzel kokular böcekleri çekerek tozlaşmaya yardımcı olur
- Isırgan otunda salgı üreten yakıcı tüyler bitkiyi hayvanlara karşı korur
- Çam gibi bitkilerde yaralı bölgelerden salgılanan reçine ve tanenli salgılar, mikroorganizmaların bitkinin içerisine geçip bitkiyi çürütmesini engeller.
- Bitkide salgılanan hormonlar büyüme, gelişme, çiçek açma ve tohumun çimlenmesi gibi olayları düzenler
- Böcekçil bitkideki salgılar sindirimi sağlar
