6. Sınıf Fen Bilimleri: Işığın Soğurulması Testleri (Maarif Modeli Yeni Müfredat)

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 1 Çöz

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 2 Çöz

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 3 Çöz

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 4 Çöz

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 5 Çöz

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 6 Çöz

• 6. Sınıf Işığın Soğurulması Test 7 Çöz

Işık, bir maddeye çarptığında üç temel şeyden birini yapabilir: yansıyabilir, geçebilir (saydam maddelerden) veya soğurulabilir. Işığın soğurulması, ışık enerjisinin madde tarafından emilmesi ve genellikle ısı enerjisine dönüşmesidir.

Işık Neden Soğurulur?

• Bir maddeye düşen ışık, o maddenin atomları ve molekülleri tarafından emilir.
• Emilen ışık enerjisi, maddenin iç enerjisini artırır. Bu durum, genellikle maddenin ısınmasına yol açar.
• Örneğin, güneş altında kalan koyu renkli bir tişörtün açık renkli bir tişörte göre daha çok ısınması, ışığı daha fazla soğurmasından kaynaklanır.

Hangi Maddeler Işığı Daha Çok Soğurur?

• Renk: Koyu renkli cisimler (siyah, lacivert gibi) ışığı açık renkli cisimlere (beyaz, sarı gibi) göre daha fazla soğurur. Siyah, üzerine düşen ışığın neredeyse tamamını soğururken, beyaz ise neredeyse tamamını yansıtır.
• Yüzey Tipi: Mat ve pürüzlü yüzeyler, parlak ve pürüzsüz yüzeylere göre ışığı daha fazla soğurma eğilimindedir. Parlak yüzeyler ışığı daha çok yansıtır.

Günlük Hayattan Örnekler

• Güneş Panelleri: Güneş panelleri, güneş ışığını soğurarak elektrik enerjisine dönüştürür. Bu, ışığın soğurulmasının en önemli teknolojik uygulamalarından biridir.
• Yazın Koyu Renk Giysiler: Yaz aylarında koyu renk giysiler giymek bizi daha çok ısıtır, çünkü bu giysiler güneş ışığını daha fazla soğurur. Açık renk giysiler ise ışığı yansıttığı için daha serin tutar.
• Asfalt Yollar: Güneşli bir günde asfalt yolların çok sıcak olması, koyu renkli asfaltın güneş ışığını yoğun bir şekilde soğurmasından kaynaklanır.

Unutma!

Işığın soğurulması, ışık enerjisinin madde tarafından emilerek genellikle ısı enerjisine dönüşmesi olayıdır. Koyu renkli ve mat yüzeyler ışığı daha fazla soğurur.

Işığın Soğurulması Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Güneşli bir yaz gününde, bahçede oynayan Ali, açık renkli tişört giyerken, arkadaşı Ayşe ise koyu renkli tişört giymektedir. Bir süre sonra Ali, Ayşe’ye göre daha az sıcak hissettiğini fark eder. Bu durum, ışığın maddeler tarafından soğurulması ilkesiyle açıklanmaktadır. Buna göre, ışığın soğurulması ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Koyu renkli cisimler, açık renkli cisimlere göre ışığı daha fazla soğurur.
B) Işığı daha çok soğuran cisimler, daha az soğuran cisimlere göre daha çok ısınır.
C) Açık renkli cisimler, üzerlerine düşen ışığın büyük bir kısmını yansıtır.
D) Koyu renkli cisimler, ışığı soğururken aynı zamanda ışığı daha çok yansıtır.

Çözüm: Koyu renkli cisimler, üzerlerine düşen ışığın büyük bir kısmını soğurur ve bu nedenle daha çok ısınır. Açık renkli cisimler ise ışığın büyük bir kısmını yansıtır ve daha az ısınır. D seçeneğinde koyu renkli cisimlerin ışığı soğururken aynı zamanda ışığı daha çok yansıttığı belirtilmiştir ki bu yanlıştır. Koyu renkli cisimler ışığı soğurur, yansıtmaz. Açık renkli cisimler yansıtır. Doğru cevap D’dir.

2. soru: Bir bilim şenliğinde, öğrenciler ışığın soğurulması konusunu görselleştirmek için bir deney tasarlıyorlar. Aynı büyüklükte ve aynı maddeden yapılmış, ancak farklı renkte (siyah, beyaz, kırmızı) üç kutuyu güneş ışığına maruz bırakıyorlar. Her kutunun içine birer termometre yerleştirip belirli aralıklarla sıcaklıklarını ölçüyorlar. Deney sonucunda, kutuların içindeki sıcaklıkların farklı değerlerde olduğunu gözlemliyorlar. Bu deneyden elde edilen sonuçlar ve ışığın soğurulması arasındaki ilişki hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Beyaz kutunun içindeki sıcaklık, siyah kutunun içindeki sıcaklıktan daha yüksek olacaktır.
B) Kırmızı kutu, siyah kutuya göre daha fazla ışık soğuracağı için daha çok ısınacaktır.
C) En yüksek sıcaklık artışı siyah kutuda gözlemlenirken, en düşük artış beyaz kutuda olacaktır.
D) Kutuların renkleri, ışığın soğurulma miktarı üzerinde herhangi bir etki yaratmaz.

Çözüm: Koyu renkli cisimler (siyah), ışığı en fazla soğuran cisimlerdir ve bu nedenle en çok ısınırlar. Açık renkli cisimler (beyaz) ise ışığı en az soğuran, en çok yansıtan cisimlerdir ve en az ısınırlar. Kırmızı renk, siyahdan daha açık olduğu için daha az soğurur. Bu durumda en yüksek sıcaklık siyah kutuda, en düşük sıcaklık ise beyaz kutuda gözlemlenir. Doğru cevap C’dir.

3. soru: Güneş enerjisi panelleri, güneş ışığını elektrik enerjisine dönüştürmek için tasarlanmıştır. Bu panellerin yüzeyleri genellikle koyu renkli, özellikle de siyah renkte yapılır. Bu tasarım tercihi, ışığın soğurulması prensibiyle doğrudan ilişkilidir. Buna göre, güneş panellerinin koyu renkli yapılmasının temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Panellerin estetik görünümünü artırmak.
B) Panellerin üzerine düşen ışığın tamamını yansıtarak daha parlak görünmesini sağlamak.
C) Güneş ışığını en yüksek verimle soğurarak daha fazla enerji elde etmek.
D) Panellerin yüzeyindeki toz ve kiri daha az göstermek.

Çözüm: Güneş panellerinin temel amacı, güneş ışığındaki enerjiyi maksimum düzeyde alıp dönüştürmektir. Koyu renkli cisimler, üzerlerine düşen ışığı en fazla soğuran cisimlerdir. Bu nedenle, panellerin koyu renkli yapılması, güneş ışığını en yüksek verimle soğurarak daha fazla enerji elde etmeyi amaçlar. Doğru cevap C’dir.

4. soru: Bir şehir planlamacısı, yaz aylarında şehirdeki kaldırımların ve yolların aşırı ısınmasını engellemek için farklı renklerde yüzey malzemeleri kullanmayı düşünüyor. Planlamacı, bu konuda bilimsel bir çalışma yaparak, hangi renklerin daha az ısınacağını belirlemek istiyor. Aşağıdaki renklerden hangisinin, yaz aylarında kaldırımların ve yolların daha az ısınmasını sağlayacağı beklenir?
A) Koyu gri
B) Siyah
C) Açık bej
D) Koyu kahverengi

Çözüm: Işığın soğurulması prensibine göre, koyu renkli yüzeyler ışığı daha fazla soğurarak daha çok ısınır, açık renkli yüzeyler ise ışığı daha az soğurarak daha az ısınır. Verilen seçenekler arasında en açık renk olan “açık bej”, ışığı en az soğuracak ve dolayısıyla kaldırımların en az ısınmasını sağlayacaktır. Diğer renkler daha koyu olduğu için daha fazla ısınmaya neden olur. Doğru cevap C’dir.

5. soru: Kış aylarında, evlerimizi ısıtmak için güneş ışığından faydalanmak isteyebiliriz. Bunun için pencerelerimizin önüne veya duvarlarımıza bazı uygulamalar yapabiliriz. Örneğin, güneş alan bir pencerenin önüne koyu renkli bir perde asmak veya duvarları koyu renge boyamak gibi fikirler ortaya atılabilir. Bu tür uygulamaların, evin içindeki sıcaklığı artırma potansiyeli, ışığın soğurulması prensibiyle açıklanır. Buna göre, kışın bir odanın daha çok ısınmasını sağlamak için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) Güneş alan pencerelere açık renkli, ince tül perdeler asılmalıdır.
B) Güneş alan duvarlar beyaza veya çok açık renklere boyanmalıdır.
C) Güneş alan pencerelere koyu renkli, kalın perdeler asılmalıdır.
D) Odadaki mobilyaların hepsi açık renk seçilmelidir.

Çözüm: Kışın bir odanın daha çok ısınmasını sağlamak için güneş ışığının enerjisinden maksimum düzeyde faydalanmak gerekir. Koyu renkli cisimler, ışığı daha fazla soğurarak ısı enerjisine dönüştürür. Bu nedenle, güneş alan pencerelere koyu renkli, kalın perdeler asmak, güneş ışığının daha fazla soğurulmasını ve odanın daha çok ısınmasını sağlar. Açık renkli perdeler veya duvarlar ise ışığı yansıtacağı için ısınmaya katkı sağlamaz. Doğru cevap C’dir.

6. soru: Bir öğrenci, ışığın soğurulması konusunu pekiştirmek amacıyla aşağıdaki deney düzeneğini kuruyor: Aynı miktarda suyu içeren, aynı büyüklükte ve aynı malzemeden yapılmış iki kabı (biri dışı siyah boyalı, diğeri dışı beyaz boyalı) güneşli bir yere bırakıyor. Her iki kabın içine de birer termometre yerleştirerek 30 dakika sonra suların sıcaklıklarını ölçüyor. Bu deney sonucunda öğrenci, siyah boyalı kaptaki suyun sıcaklığının, beyaz boyalı kaptaki suyun sıcaklığından daha fazla arttığını gözlemliyor. Bu gözlemden yola çıkarak, ışığın soğurulması ile ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?
A) Siyah renkli yüzeyler, beyaz renkli yüzeylere göre ışığı daha az yansıtır.
B) Beyaz renkli yüzeyler, siyah renkli yüzeylere göre ışığı daha fazla soğurur.
C) Işığı daha çok yansıtan cisimler, daha çok ısınır.
D) Cismin rengi, ışığın soğurulma miktarı üzerinde hiçbir etkiye sahip değildir.

Çözüm: Deneyde, siyah boyalı kaptaki suyun daha çok ısınması, siyah rengin ışığı daha fazla soğurduğunu gösterir. Işığı soğurmak, aynı zamanda ışığı daha az yansıtmak anlamına gelir. Dolayısıyla, siyah renkli yüzeyler, beyaz renkli yüzeylere göre ışığı daha az yansıtır ve bu nedenle daha çok ısınır. B, C ve D seçenekleri bu gözlemle çelişmektedir. Doğru cevap A’dır.