Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri:
Tanım Cümleleri:
“… nedir?” veya “… kimdir?” sorularına cevap veren cümlelerdir.
- Su, canlıların temel yaşam kaynağıdır.
Öneri (Tavsiye) Cümleleri:
Bir sorunun çözümü veya bir durumun daha iyi olması için tavsiyede bulunan yargılardır.
- Bir sonraki çalışmanızın içindekiler bölümünü daha geniş tutmalısınız.
Varsayım Cümleleri:
Henüz gerçekleşmemiş bir durumun bir an için gerçekleşmiş gibi kabul edilmesine dayanan cümlelerdir. Bu tür cümlelerde ”tut ki, diyelim ki, varsayalım ki, say ki…” gibi ifadeler sıkça kullanılır.
- Yolda tanımadığın biri senden yardım istedi diyelim, ne yaparsın?
Aşamalı Durum Bildiren Cümleler:
Bir olayın veya durumun giderek değiştiğini bildiren cümlelerdir. Eylem aniden değil, süreç içinde gerçekleşir.
- Çocuklar her geçen gün büyüyor.
Eleştiri Cümleleri:
Bir eserin ya da sanatçının olumsuz veya olumlu açıdan değerlendirmesini yapan yargılardır.
- Mehmet Akif Ersoy pek çok şiirinde toplumsal sorunları başarıyla işlemiştir. (Olumlu eleştiri)
- Bu romanın içeriğindeki tutarlılık nedense kapak tasarımına yansımamış. (Olumsuz eleştiri)
Uyarı Cümleleri:
Kişi ya da kişileri yanlış davranışlardan uzak tutmak için bir konu, sorun ya da olumsuz bir durum ile ilgili
ikaz ve hatırlatmaları içeren cümlelerdir.
- Arabaya bindiğinizde emniyet kemerinizi takmayı unutmayın.
Tasarı Cümleleri:
Gelecekte yapılması planlanan işleri anlatan cümlelerdir.
- Aldığım kitapları bu yaz okumayı düşünüyorum.
Tahmin Cümleleri:
Olacak bir durumla ilgili sezgi ve öngörülere dayanan yargılardır.
- Sanırım misafirlerimiz yola çıkmışlardır.
Olasılık (İhtimal) Cümleleri:
Gerçekleşmesi kesin olmayan bir olayın veya bir durumun ortaya çıkmasının beklenilmesi, umut edilmesi ile ilgili cümlelerdir.
- Havalar biraz daha soğursa kar yağabilir.
İkilem (Kararsızlık) Cümleleri:
Herhangi bir konuda kesin karara varılamadığını anlatan yargılardır.
- Acaba yarın tiyatroya mı gitsem, sinemaya mı gitsem?
