Bir metinde ana düşünceyi desteklemek ve inandırıcı kılabilmek için ileri sürülen düşüncelere “yardımcı düşünce” adı verilir.
Dikkat: Her paragrafın tek bir ana düşüncesi vardır ancak yardımcı düşünce sayısı birden fazladır.
Örnek
- İnternet son yıllarda iyice yaygınlaşarak televizyondan daha etkili hâle geldi. Bunun en önemli sebebi televizyona sadece belirli alanlarda erişilebilirken İnternet’e her yerde erişilebilmesi. Üstelik İnternet’te istediğiniz bilgiye ulaşma imkânı varken televizyonda sadece sunulan bilgilere ulaşılabiliyor. İşte bu yüzden İnternet, televizyonun egemenliğine son verdi.
-› Bu metinde “İnternet’in televizyondan daha etkili hâle geldiği” ana düşüncesini anlatabilmek için şu yardımcı düşüncelerden yararlanılmıştır:
* Televizyona sadece belirli alanlarda erişilebildiği
* İnternet’e her yerde erişim sağlanabildiği
* İnternet’te her türlü bilgiye ulaşılabildiği
* Televizyonda yalnızca sunulan bilgilere ulaşılabildiği
Hatırlayalım: “Bu metinde aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?” şeklindeki sorularda metnin yardımcı düşünceleri sorulmaktadır.
Örnek
- Çağdaş bir eğitim sisteminin hedefi, birbirine saygı duyan bireyler yetiştirmek olmalıdır. Zira günümüz dünyasının temel sorunu insana saygıdır. Başkalarına saygı duyan bireyler yetiştirmenin ilk basamağı ise öğretmenleri kapsamlı bir eğitimden geçirmektir. Bununla birlikte eğitim müfredatı bilimsel bir temel üzerinde gelenekler ve ahlaki değerler göz önüne alınarak oluşturulmalıdır. Birbirine saygı duyan bireylerden oluşan toplumlar bilimde, sanayide ve sanatta daima önde olur. Bu
toplumlar, insanların gelişimine ve hayatlarını kolaylaştırmalarına katkıda bulundukları gibi; yeryüzünde barış ve mutluluğun hâkim olmasını da sağlarlar.
-› Bu metinde aşağıdaki soruların cevabı bulunmaktadır:
* Günümüz dünyasının temel sorunu sizce nedir. (Metnin ikinci cümlesinde cevabı vardır.)
* Başkalarına saygı duyan bireyler yetiştirebilmek için yapılması gerekenler nelerdir? (Metnin üç ve dördüncü cümlelerinde cevabı vardır.)
* Eğitim müfredatının oluşturulmasında neler esas alınmalıdır? (Metnin dördüncü cümlesinde cevabı vardır)
* Birbirine saygı duyan insanlardan oluşan toplumların dünyaya ve insanlara katkıları nelerdir? (Metnin son cümlesinde cevabı vardır.)
Örnek Soru: Anadolu’da çıntar ya da çam mantarı adıyla bilinen kanlıca, yağmurdan sonra yetişen bir mantar türüdür. Haşlama ya da kızartma yapılarak tüketilen bu mantar, zehirsiz ve oldukça lezzetlidir. Kalp hastalıklarına ve kansızlığa iyi geldiği, uzmanlar tarafından belirtilen kanlıca genellikle Ege ve Karadeniz’de tüketilmektedir.
Bu metinde “kanlıca” ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Anadolu’da farklı isimlerle bilindiğine
B) Hangi bölgelerde yetiştiğine
C) Nasıl tüketildiğine
D) Birtakım hastalıklara iyi geldiğine
Çözüm: Sorudaki “…… değinilmemiştir?” ifadesi, yardımcı düşüncelerin sorulduğunu göstermektedir. “A” seçeneğine metnin ilk cümlesinde, “C” seçeneğine metnin ikinci cümlesinde, “D”seçeneğine ise metnin üçüncü cümlesinde değinilmiştir. Metinde kanlıcanın “hangi bölgelerde tüketildiğine” değinilmiştir. Ancak “B” seçeneğindeki “hangi bölgelerde yetiştiği” bilgisine değinilmemiştir. Doğru cevap “B” seçeneğidir.
