MERİDYEN
Kuzey ve güney kutup noktasını birleştiren ve paralelleri dik olarak kestiği varsayılan yarım çemberlere (yaylara) meridyen denir. İki meridyen arasındaki uzaklık, bir boylam derecesine denk gelir. Boylam, başlangıç meridyenine olan uzaklığı ifade ettiği için meridyenlere boylam da denilebilir.
Her meridyen aynı zamanda bir boylamdır ancak her boylam bir meridyen olmayabilir. Bir yerin boylamı belirtilirken doğu veya batıda olup olmadığı belirtilmelidir.
Meridyenlerin Özellikleri
- Başlangıç meridyeni, İngiltere’nin başkenti Londra’daki Greenwich (Griniç) Gözlemevi’nden geçer.
- Başlangıç meridyeninin doğusundaki meridyenlere doğu meridyenleri, batısındaki meridyenlere batı meridyenleri denir.
- 180 tane doğuda, 180 tane batıda olmak üzere 360 tane meridyen yayı vardır.
- Bütün meridyenler kutup noktalarında birleşir.
- Meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir.
- Meridyenler, Ekvator çemberinin birer derecelik aralıklara ayrılmasıyla oluşmuştur.
- Meridyenler arasındaki mesafe sadece Ekvator üzerinde 111 km‘dir.
- Bu mesafe, Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe azalır.
- Ardışık iki meridyen arasındaki yerel saat farkı 4 dakikadır.
- Bu durumun sebebi çizgisel hız adı verilen Dünya’nın dönüş hızının Ekvator’dan kutuplara doğru azalmasıdır.
- Bir meridyen yayı üzerinde yer alan noktaların her birinde yerel saat aynıdır.
- Bu durumun nedeni, aynı meridyen üzerinde bulunan bütün noktaların Güneş’in önünden aynı zamanda geçmesidir.
- Aynı meridyen üzerindeki merkezlerin yerel saatleri aynı olmasına rağmen, bu merkezlerde Güneş her zaman aynı anda doğmaz ve batmaz.
Bu durum, Dünya ekseninin 23o27ı sağa eğik olmasından kaynaklanır. - Her meridyen aralığı bir boylam derecesidir.
- Meridyenler, boylamların ve yerel saatlerin belirlenmesinde kullanılır.
- Dünya, ekseni çevresinde batıdan doğuya doğru döner. Bu nedenle, başlangıç meridyeninin doğusunda bulunan yerlerin yerel saatleri, kendilerine göre batıda olan yerlerin yerel saatlerinden daha ileridir.
