Bir sözcüğün ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamının dışında kullanılmasıdır.
Örnekler
- Türlü oyunlarla bizi kandırıp kaçmıştı.
–› “Oyun” sözcüğü bu cümlede “hile, düzen, entrika” anlamında kullanıldığı için mecaz anlamdadır. - İki eski dost, koyu bir sohbete dalmıştı.
–› “Koyu” sözcüğü bu cümlede “derin, hararetli” anlamında kullanıldığı için mecaz anlamdadır. - Ailesinden kopup hayatta tek başına kalmıştı.
–› “Kopmak” sözcüğü bu cümlede “bütün ilişkileri kesilip ayrılmak” anlamında kullanıldığı için mecaz anlamdadır.
Önemli Bilgi: Bir sözcüğün birden fazla mecaz anlamı bulunabilir.
Örnekler
- Daha fazla dayanamayıp söze karıştı.
–› “Dayanmak” sözcüğü bu cümlede “sabretmek” anlamı kazandığı için mecaz anlamdadır. - Eski koltuklar bize on yıl dayandı.
–› “Dayanmak” sözcüğü bu cümlede “uzun süre kullanılmaya elverişli olmak” anlamı kazandığı içim mecaz anlamdadır. - Bu kadar para ona bir hafta dayanmaz.
–› “Dayanmak” sözcüğü bu cümlede “yeterli olmak” anlamı kazandığı için mecaz anlamdadır. - Düşman güçleri Eskişehir sınırına dayanmıştı.
–› “Dayanmak” sözcüğü bu cümlede “varmak, ulaşmak” anlamı kazandığı için mecaz anlamdadır.
Dikkat: Sözcükler mecaz anlam kazanırken genellikle somuttan soyuta geçer.
Örnekler
Bugün hava dünden daha sıcak sanki.
Gerçek anlam
Herkes kendi havasında bir şeylerle meşguldü.
Mecaz anlam (Soyut anlam kazandı.)
Her yıl onlarca dönüm orman yanıyor.
Gerçek anlam
Annemi aylardır göremediğime yanıyorum.
(Soyut anlam kazandı.)Mecaz anlam
