II. MEHMET (FATİH) DÖNEMİ (1451 – 1481)
II. Mehmet, Anadolu’da barışı sağladıktan sonra İstanbul’un fethi hazırlıklarını başlattı.
İstanbul’un Fethini Zorunlu Kılan Nedenler
- Bizans’ın Osmanlı şehzadelerini, sürekli olarak isyana teşvik etmesi,
- Boğazların, önemli bir coğrafi konuma sahip olması,
- Bizans’ın karışıklıklar içerisinde olması,
- Hz. Muhammed’in, İstanbul’un fethi ile ilgili hadisi,
- Bizans’ın Osmanlı toprak bütünlüğünü bozması,
- Osmanlı’nın fetih politikası,
- Bizans’ın, Anadolu ve Rumeli arasındaki geçişlerde tehlike yaratması,
- Haçlı ittifaklarının oluşmasındaki etkinliği
Yapılan Hazırlıklar
- Bizans’ın yardım alabileceği kara ve deniz yolları denetim altına alındı.
- Balkanlar’dan gelebilecek yardımı önlemek için, akıncı birlikleri Rumeli’ye gönderildi.
- Rumeli (Boğazkesen) Hisarı yaptırıldı.
- Şahi adı verilen kuşatma topları döktürüldü.
- 400 parçalık yeni bir donanma inşa ettirildi.
- II. Mehmet komutasındaki Osmanlı ordusu elli üç günlük kuşatmadan sonra 29 Mayıs 1453’te İstanbul’u fethetti.
Türk Tarihi Açısından Sonuçları
- Osmanlı Devleti, imparatorluk haline geldi.
- Anadolu ve Orta Doğu, Avrupa’nın tehdit ve baskısından kurtuldu.
- Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü sağlandı.
- Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi tamamlandı, Yükselme Dönemi başladı.
- İstanbul, Osmanlı Devleti’nin merkezi oldu.
- Anadolu ve Rumeli arasındaki toprak bütünlüğü sağlandı.
- II. Mehmet ”Fatih” unvanını aldı.
- Fetih müjdesi, Müslüman ülkelerde sevinçle karşılandı.
- Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki ilerleyişi hızlandı.
- İstanbul bir kültür merkezi haline geldi.
Dünya Tarihi Açısından Sonuçları
- Yeni Çağ başladı.
- Bin yıllık Doğu Roma İmparatorluğu yıkıldı.
- Avrupa krallıkları, top sayesinde derebeyliklere son verebileceklerini anladı.
- İstanbul’un fethiyle eski Roma kültürü ve birçok bilim adamı İtalya’ya taşındı. Bu durum, Rönesans hareketlerinin başlamasında etkili oldu.
- Akdeniz, Karadeniz ve Ege ticaretinin Türklerin eline geçmesi, Avrupalı devletleri Coğrafi Keşifler’e sevk etti.
* Fatih, Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenerek Avrupa’dan gelebilecek tehlikeleri azaltmayı amaçlamıştır.
Fatih Döneminde Yapılan Seferler
Batı Seferleri
- Sırbistan üzerine sefer düzenlenerek Belgrat dışındaki topraklar ele geçirildi (1458).
- Mora fethedildi (1460).
- Eflak ve dolayları Osmanlıya bağlandı (1462).
- Bosna — Hersek toprakları Osmanlı ülkesine katıldı.
- Arnavutluk Osmanlılara katıldı (1470). Bunun ardından Boğdan (Romanya) Osmanlılara bağlandı.
Anadolu Seferleri
- Cenevizlilerden Amasra alındı (1459).
- İsfendiyaroğulları’ndan (Candaroğulları) Sinop alındı.
- Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verildi (1461).
- Osmanlıyı en çok uğraştıran Karamanoğulları’na son verildi. Konya ve Karaman alındı (Karamanoğulları’na tamamen son verilmesi II. Bayezid dönemidir).
- Otlukbeli Savaşı’nda Akkoyunlu Devleti mağlup edildi (1473). Bu savaş sonucu Akkoyunlular yıkılma sürecine girdi. Diğer yandan Osmanlıya karşı oluşturulan Doğu – Batı ittifakı da bozulmuş oldu.
Deniz Seferleri
Ege Adaları (İmroz, Taşoz, Bozcaada, Midilli, Limni, Semadirek) fethedildi.
Karadeniz’in güvenliğini sağlamak ve doğu ticaretini ele geçirmek amacıyla Kırım’a sefer düzenlendi. Kırım fethedildi (1475).
Böylece;
— İpek Yolu Osmanlı kontrolüne girdi.
— Karadeniz Türk gölü haline geldi.
— Kırım Hanlığı Osmanlıya bağlandı.
- Rodos’a sefer düzenlendi ancak alınamadı (1480).
- Zenta, Ayamavra ve Kefalonya gibi adalar fethedildikten sonra önem taşıyan İtalya’ya sefer düzenlendi. Otranto fethedildi. Ancak Fatih’in ölümü üzerine İtalya seferleri durdu.
Osmanlı – Venedik Savaşları (1463 – 1479)
Orta Çağ’da Akdeniz Venediklilerin, Karadeniz Cenevizlilerin egemenliği altındaydı. İstanbul’un fethi ve sonrasındaki gelişmeler Venedik ve Cenevizlilerin çıkarlarını tehlikeye düşürmüştü. Akdeniz’deki üstünlükleri tehlikeye düşen Venedik Osmanlı’ya savaş açtı. On altı yıl süren savaşlar sırasında Osmanlı Arnavutluk’u ele geçirdi. Venediklilerin isteği üzerine antlaşma imzalandı. Bu antlaşma ile ilk kez yabancı bir devlete ayrıcalıklar verildi. Verilen ayrıcalıklar tek yanlı olup, Osmanlının bu ayrıcalıklardan yararlanması söz konusu değildi.
Fatih’in Diğer Etkinlikleri
- Kanunname-i Ali Osman adıyla anılan ilk sistemli ve yazılı yasaları hazırladı.
- Sahn-ı Seman ve Tetimme Medreseleri’ni kurdu.
- Topkapı Sarayı’nı yaptırdı.
- Devlet adamı yetiştirmek amacıyla Topkapı Sarayı’nda Enderun Mektebi’ni açtı.
- Divan başkanlığını sadrazamlara bırakarak divan toplanma günlerini azalttı.
- Birçok devleti Osmanlı topraklarına kattı.
- Anadolu Türk birliğini sağlama yolunda önemli adımlar attı.
- Fatih’in son zamanlarında Hicaz su yolu sorunu nedeniyle Osmanlı – Memluk ilişkileri bozuldu.
