Hücre ve Alt Birimleri (Organeller)

1. Hücre Zarı:
   • Görevleri: Hücreyi dış ortamdan ayırır, madde alışverişini sağlar. Seçici geçirgen bir yapıya sahiptir, yani hangi maddelerin hücreye girip çıkacağına karar verir.
   • Yapısı: Fosfolipitlerden oluşur ve proteinler içerir.
2. Hücre Çekirdeği:
   • Görevleri: Hücrenin yönetim merkezidir. DNA’yı içerir ve hücre bölünmesi, genetik bilgi aktarımı gibi süreçleri kontrol eder.
   • Yapısı: Çekirdek zarı, nükleoplazma ve kromatin ağından oluşur.
3. Sitoplazma:
   • Görevleri: Hücre içi organellerin yer aldığı ve metabolik faaliyetlerin gerçekleştiği yerdir.
   • Yapısı: Büyük oranda su, protein, yağ ve karbonhidratlar içerir.
4. Endoplazmik Retikulum (ER):
   • Görevleri: Hücre içinde madde taşınmasını sağlar. İki tipi vardır:
     • Granüllü ER: Üzerinde ribozomlar bulunur ve protein sentezi yapar.
     • Düz ER: Yağ sentezi ve toksinlerin atılması ile ilgilidir.
5. Ribozomlar:
   • Görevleri: Protein sentezi yapar. Ribozomlar hücredeki en küçük organellerdir ve hem serbest halde hem de ER’ye bağlı olarak bulunabilir.
6. Golgi Cisimciği (Golgi Aygıtı):
   • Görevleri: Hücrede sentezlenen protein ve yağları paketler, hücre dışına salgılar.
   • Yapısı: Yassı keseciklerden oluşur.
7. Mitokondri:
   • Görevleri: Hücrenin enerji üretim merkezidir. Oksijenli solunum yaparak ATP üretir.
   • Yapısı: Çift zarla çevrili olup iç zarında kıvrımlar (krista) bulunur.
8. Lizozom:
   • Görevleri: Hücredeki atık maddeleri ve hücre içi yabancı maddeleri sindirir. Hücrenin sindirim sistemidir.
   • Yapısı: Tek zarla çevrili, sindirim enzimleri içerir.
9. Koful:
   • Görevleri: Hücrede su, besin ve atık maddelerin depolanmasını sağlar. Bitki hücrelerinde büyük, hayvan hücrelerinde ise küçüktür.
   • Yapısı: Tek zarla çevrilidir.
10. Sentrozom:

• Görevleri: Hücre bölünmesinde görev alır. Mikrotübüllerin organize edilmesini sağlar.
• Yapısı: Hayvan hücrelerinde bulunur ve iki sentriolden oluşur.

11. Kloroplast (Bitki Hücrelerinde):

• Görevleri: Fotosentez yaparak bitkinin besin üretmesini sağlar. Işık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür.
• Yapısı: Çift zarla çevrili olup içinde klorofil pigmenti bulunur.

Hücre ve Organellerin Farklı Hücrelerdeki Durumu

• Bitki Hücresi: Hücre duvarı, büyük merkezi koful ve kloroplast içerir. Sert bir yapıdadır.
• Hayvan Hücresi: Hücre duvarı ve kloroplast bulunmaz. Küçük kofullar içerir ve genellikle yuvarlaktır.

Çözümlü Örnekler

Örnek 1: Mitokondrinin Görevi

Soru: Mitokondrinin hücredeki temel görevi nedir?

Çözüm: Mitokondri, hücrede oksijenli solunum yaparak enerji (ATP) üretir. Hücrenin enerji ihtiyacını karşılayan organeldir. Özellikle kas hücrelerinde çok sayıda mitokondri bulunur.

Örnek 2: Hücre Zarının Seçici Geçirgenliği

Soru: Hücre zarının seçici geçirgen olması ne anlama gelir?

Çözüm: Hücre zarı, bazı maddelerin hücreye girmesine veya hücreden çıkmasına izin verirken, bazı maddelerin geçişini engeller. Bu özellik, hücrenin iç ortamını düzenlemesine ve korumasına yardımcı olur.