Bağıl Nem

• Belirli bir sıcaklıkta havada bulunan su buharının, suyun o sıcaklıktaki denge buhar basıncına oranıdır.
• Bir hava kütlesinde belirli bir sıcaklıkta bulunabilecek en fazla nem miktarına doygunluk noktası denir.

Bağıl Nem ve Hissedilen Sıcaklık

• Termometrede ölçülen sıcaklık değerine gerçek sıcaklık veya gölgede sıcaklık değeri denir.
• Hissedilen sıcaklık ise gerçek sıcaklık, nem, güneş ve rüzgâr değerlerinden faydalanılarak hesaplanan değerdir.
• Bağıl nemin çok düşük olduğu durumlarda hissedilen sıcaklık gerçektekinden daha düşük olabilir.
• Bağıl nem yüksek olduğu zamanlarda hissedilen sıcaklık gerçek değerden daha yüksek olabilir.
• Bağıl nem, 1 m³ havanın taşıyabildiği maksimum nem olarak da tanımlanabilir.
• 1 m³ hava; 20 ^oC’de yaklaşık 17 gram, 30 ^oC’de ise yaklaşık 30 gram nem tutabilir.

Gerçek sıcaklık – Hissedilen sıcaklık

• Gölgede sıcaklık, hissedilen sıcaklık, gerçek sıcaklık kavramlarını meteoroloji haberlerinde muhakkak duymuşsunuzdur.
• Gerçek sıcaklık belirli bir yükseltide ölçülen sıcaklık değeridir. Hissedilen sıcaklık ise, gerçek sıcaklık, nemi göz önünde bulundurularak hesaplanan değerdir.
• Bağıl nem yağışı etkilediği gibi hissedilen sıcaklığı da etkiler.
• Hissedilen sıcaklık, ölçülen sıcaklıktan ziyade insan vücudunun algıladığı sıcaklıktır.
• Bağıl nem arttıkça hissedilen sıcaklık da artar.

Yukarıdaki tabloyu yorumlarsak;
« Ölçülen sıcaklığın, 30 ^oC ve bağıl nemin %55 olduğu bir yerde hissedilen sıcaklık 32 ^oC’dir.

« Ölçülen sıcaklığın, 40 ^oC ve bağıl nemin %35 olduğu bir yerde hissedilen sıcaklık 46 ^oC’dir.

9. sınıf Kimya dersinde bağıl nem, gerçek sıcaklık ve hissedilen sıcaklık konuları işlenmektedir. Bu konular, hava olaylarını anlamada ve günlük hayatta karşılaştığımız meteorolojik durumları yorumlamada önemli bir rol oynar. Bağıl nem, havanın su buharı tutma kapasitesini ifade ederken, gerçek ve hissedilen sıcaklık arasındaki fark, nem ve rüzgar gibi faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Bu temel kavramlar, öğrencilerin çevrelerindeki doğa olaylarını daha iyi kavramasına yardımcı olur.

• Bağıl nemin tanımı ve önemi
• Gerçek sıcaklık ile hissedilen sıcaklık arasındaki fark
• Nem oranının hissedilen sıcaklığa etkisi
• Rüzgarın hissedilen sıcaklık üzerindeki rolü
• Bağıl nemin hesaplanmasına dair temel formüller
• Günlük hayatta bu kavramların pratik uygulamaları

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Bir ortamda bağıl nem %60 ve sıcaklık 25°C olarak ölçülmüştür. Bu ortamda havanın taşıyabileceği maksimum nem miktarı 20 g/m³ ise, havanın gerçek nem miktarı kaç g/m³’tür?
A) 8
B) 10
C) 12
D) 15
E) 18
Çözüm: Bağıl nem = (Gerçek nem / Maksimum nem) x 100 formülü kullanılır. %60 = (Gerçek nem / 20) x 100 → Gerçek nem = 12 g/m³. Doğru cevap C’dir.

2. soru: Hissedilen sıcaklık, rüzgar hızı ve bağıl nem gibi faktörlerle değişir. 30°C sıcaklıkta ve %70 bağıl nem olan bir ortamda hissedilen sıcaklık kaç °C olabilir?
A) 28
B) 32
C) 35
D) 38
E) 40
Çözüm: Yüksek bağıl nem, hissedilen sıcaklığı artırır. 30°C ve %70 nemde hissedilen sıcaklık yaklaşık 35°C olur. Doğru cevap C’dir.

3. soru: Bağıl nem ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Bağıl nem, havanın nem taşıma kapasının yüzdesidir.
B) Sıcaklık arttıkça bağıl nem azalır.
C) Bağıl nem %100 olduğunda hava doymuş kabul edilir.
D) Bağıl nem, mutlak nem ile aynı anlama gelir.
E) Bağıl nem ölçümünde higrometre kullanılır.
Çözüm: Bağıl nem ve mutlak nem farklı kavramlardır. Mutlak nem, birim hacimdeki su buharı miktarıdır. Doğru cevap D’dir.

4. soru: 20°C sıcaklıkta havanın taşıyabileceği maksimum nem miktarı 17 g/m³’tür. Bu sıcaklıkta havanın gerçek nem miktarı 8.5 g/m³ ise bağıl nem yüzdesi kaçtır?
A) 25
B) 40
C) 50
D) 60
E) 75
Çözüm: Bağıl nem = (8.5 / 17) x 100 = %50. Doğru cevap C’dir.

5. soru: Aşağıdaki durumların hangisinde hissedilen sıcaklık gerçek sıcaklıktan daha yüksektir?
A) Rüzgarlı ve kuru bir günde
B) Nemli ve rüzgarsız bir günde
C) Soğuk ve yağmurlu bir günde
D) Serin ve kuru bir günde
E) Rüzgarlı ve yağmurlu bir günde
Çözüm: Yüksek nem, terin buharlaşmasını engelleyerek hissedilen sıcaklığı artırır. Doğru cevap B’dir.

6. soru: 25°C sıcaklıkta ve %40 bağıl nem olan bir ortamda havanın taşıyabileceği maksimum nem miktarı 23 g/m³ ise, bu ortamda $1 m^3$ hava kaç gram su buharı içerir?
A) 9.2
B) 10.5
C) 12.8
D) 15.3
E) 18.4
Çözüm: Gerçek nem = (40/100) x 23 = 9.2 g/m³. Doğru cevap A’dır.