Dünya Nüfusunun Alansal Dağılışı
Dünyada nüfus dağılımı dengesizdir. Bazı alanlar sık nüfuslu bazı alanlar seyrek nüfuslu, bazı alanlarda tamamen boştur. Bu dağılımda; iklim, bitki örtüsü, yer şekilleri, su kaynakları ve toprak özellikleri gibi fiziki faktörler ile sanayi, ticaret, tarım, madencilik ve turizm gibi beşerî faaliyetlerin etkisi belirleyici olmuştur.
A. Dünyada Sık Nüfuslu Alanlar:
1. Batı ve Orta Avrupa: Sanayinin gelişmesi, yer şekillerinin sade olup ulaşım kolaylığının olması ve iklimin ılıman olması nedeniyle sık nüfuslanmıştır.
2. Kuzey Amerika’nın Doğusu ve Göller Bölgesi: İklim ve yüzey şekillerinin yerleşmeye uygun olması, sanayi ve ticaretin gelişmesi gibi nedenlerle sık nüfuslanmıştır.
3. Güneydoğu Asya: Verimli tarım alanlarının bulunması, bol yağış alması, sulama olanaklarının olması gibi nedenlerle aşırı nüfuslanmıştır.
4. Doğu Çin ve Japonya: Sanayi ve ticaretin gelişmesi nedeniyle sık nüfuslanmıştır.
5. Akarsu Boyları ve Deltalar: Özellikle Nil, Ganj, İndus gibi nehir boyları ve deltaları sık nüfuslanmıştır. Dicle, Fırat, Seyhan, Ceyhan, Sarı Irmak, Tuna vb. gibi akarsuların oluşturdukları alüvyal ovalar ve deltalar da sık nüfuslanmıştır.
B. Dünyada Seyrek Nüfuslu Alanlar
1. Kutup Bölgeleri: Düşük sıcaklık ve örtü buzullarının geniş alan kaplaması nedeniyle yerleşmeye elverişli değildir.
2. Çöller: Kuraklık nedeniyle az nüfuslanmıştır.
3. Kıtaların İç Kesimlerindeki Kurak ve Yarı Kurak Alanlar: Tarım olanaklarının kısıtlı olması nedeniyle seyrek nüfuslanmıştır.
4. Çok Yüksek ve Dağlık Alanlar: Ulaşım koşullarının elverişsiz olması, iklim ve arazi koşullarının tarıma elverişsiz olması gibi nedenlerle seyrek nüfuslanmıştır.
5. Bataklıklar: Tarıma elverişli olmadıklarından seyrek nüfusludur.
6. Ekvatoral Bölgedeki Alçak Alanlar: Aşırı sıcaklık ve aşırı nem insan yaşamını zorlaştırdığından seyrek nüfuslanmıştır. Ekvatoral bölgede insanlar genellikle sıcaklığın nispeten azaldığı yüksek alanlara yerleşmişlerdir.
C. Kıta Nüfusları Neden Farklıdır?
Günümüzde nüfusun kıtalara göre farklı dağılış göstermesinin başlıca nedenleri:
— İklim koşulları
— Coğrafi konum
— Ekonomik özellikler
— Doğum ve ölüm oranlarının farklı olmasıdır.
Karaların geniş yer tutması nedeniyle dünya nüfusunun büyük bir bölümü Kuzey Yarım Küre’de yaşar.
1750-1950 yılları arasında en fazla nüfus artışı Asya ve Avrupa kıtalarında olmuştur. Asya’daki artışın nedeni doğum
oranlarının yüksek oluşu, Avrupa’daki artışın nedeni ise Sanayi Devrimi’nden sonra yaşam düzeyinin yükselmesidir. 1950’den sonra ise Avrupa’nın nüfus artış hızı düşmektedir.
1950-2000 yılları arasında tüm kıtaların nüfusları hızla anmıştır. Doğum oranlarının fazla olmasından dolayı en fazla artış Asya Kıtası’nda olmuştur.
Doğum oranlarının yüksek oluşu nedeniyle 2000 yılında Afrika nüfusu Avrupa nüfusunu geçmiştir.
Amerika Kıtası’ndaki nüfus artışının nedeni kıta genelinde aldığı göçler ve Güney Amerika’da doğum oranlarının yüksek olmasıdır.
