DIŞ KUVVETLER
- Rüzgarlar
- Akarsular
- Yeraltı suları
- Dalgalar
- Buzullar
Enerjisi Güneş’ten alarak yeryüzünü aşındırma, taşıma ve biriktirme yoluyla şekillendiren kuvvetlere dış kuvvetler denir.
İç kuvvetlerin oluşturduğu yüzey şekilleri dış kuvvetler tarafından şekillendirilir. Bu süreç için uzun bir zaman dilimi gerekir.
Yer şekillerinin oluşumunda iç ve dış kuvvetler birlikte etkili olmaktadır.
Dış kuvvetler aşındırdıkları malzemeleri çukur yerlere taşıyarak biriktirir. Böylece yeryüzü yavaş yavaş düzleşir.
AKARSULAR
Su bölümü çizgisi: iki akarsu havzasını birbirinden ayıran sınıra denir.
Akarsu ağı (drenajı): Akarsu havzasının içindeki kolları ile birlikte oluşturduğu ağa denir.
Sürekli akarsu: Yatağında sürekli su bulunduran akarsulara denir.
Akarsu: Yeraltı ve yer üstü sularıyla (kar, buzul, kaynak suları) beslenen, eğime bağlı olarak bir yatak içerisinde akan su kütlelerine denir.
Irmak (nehir): Büyük akarsulara denir.
Dere-çay: Küçük akarsulara denir.
Akarsu kolu: Büyük akarsulara karışan daha küçük akarsulara denir.
Geçici (mevsimlik) akarsu: Yatağında her zaman su bulundurmayan, bazen kuruyan akarsulara denir.
Taban seviyesi: Akarsu yatağının en son aşındırma seviyesidir.
Alüvyal: akarsuların içerisinde taşımış olduğu kum, kil, mil, çakıl boyutundaki malzemelere denir.
Akarsu havzası: Akarsuyun kolları ile birlikte sularını topladığı ve faaliyet gösterdiği alana denir.
Açık havza: Bir akarsu sularını denize ulaştırabiliyorsa açık havza denir.
Kapalı havza: Bir akarsu sularını denize ulaştıramıyor bir göle dökülüyor veya yeraltına sızıyorsa kapalı havza denir.
Kaynak: Akarsuyun doğduğu yere denir.
Ağız: Akarsuyun denize veya göle döküldüğü yere denir.
Akarsu yatağı: Akarsuyun içinde aktığı çukurluğa denir.
Yukarı çığır: Akarsuyun kaynağına yakın kısmına denir.
Aşağı çığır: Akarsuyun ağız kısmına yakın yere denir.
Orta çığır: Akarsuyun yukarı çığır ile aşağı çığır arasındaki kısma denir.
