Beşeri olaylar: İnsanın yerleşmesi beslenmesi ve daha iyi bir hayat seviyesi oluşturmak için gerçekleştirdiği bütün faaliyetlere denir.
Beşeri çevre: Beşeri olayların meydana geldiği çevreye denir.
Beşeri sistemler: Beşeri faaliyetlerin çoğu birbiri ile ilişki içindedir. İnsanların. etkinlikleri sonucunda oluşan sistemlere denir.
1) Doğal Çevre Unsurları
İklim, su, yükselti, bitki örtüsü, yerşekilleri, toprak
2) Çevre unsurları
sanayi, ticaret, tarım, turizm , ulaşım, ekonomi
BEŞERİ COĞRAFYANIN İNCELEME ALANLARI
Yerleşme coğrafyası, enerji coğrafyası, nüfus coğrafyası, siyasi coğrafya, tarım coğrafyası, turizm coğrafyası, sanayi coğrafyası, ulaşım coğrafyası
Gelişmiş ülkelerin doğal koşullara bağımlılığı geri kalmış ülkelere göre daha azdır.
İlk Yerleşmeler ve Değişim
Yerleşme: İnsanların yaşamlarını sürdürdükleri ve çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulundukları farklı türdeki konutlardan oluşan toplu ya da dağınık yapıların bulunduğu alanlara denir.
Yerleşmeyi etkileyen etmenler
Fiziki Faktörler
İklim: İklimin uygun olduğu Orta (ılıman) Kuşak nüfusun yoğun olduğu yerlerdir
Yerşekilleri; Dağlık engebeli ve yüksek alanlar yerleşmeyi sınırlandırır.
Su olanakları; Akarsu çevreleri nüfusun yoğun olduğu alanlardır.
Toprak yapısı; Verimli tarım topraklarının bulunduğu alanlar yerleşmenin yoğun olduğu alanlardır.
Beşeri Faktörler
Sanayi; Sanayinin yoğun olduğu alanlar iş imkanlarına bağlı olarak sık nüfusludur.
Tarım; Tarımsal faaliyetlerin yoğunluyla nüfus doğru orantılıdır.
Ulaşım; Yerleşmeler ulaşım imkanının gelişmiş olduğu yöne doğru yoğunlaşır.
Madenler; Yeraltı kaynaklarının çıkarıldığı ve işlendiği yerler sık nüfusludur.
Turizm; Turizme bağlı olarak mevsimlik nüfus artışı görülür.
İlk Yerleşmeler
İnsanlar çadır, saz ve kamıştan yapılmış meskenlerde ve kaya sığınaklarında yaşamışlardır.
İlk insanlar mağara ve ağaç kovuklarında yaşamışlardır.
Mağara ve ağaç kovuklarında yaban hayatından korunmak ve iklim koşullarının etkisini azaltmak için yaşamışlardır.
Bu dönemdeki insanlar avcılık ve toplayıcılıkla uğraşmışlardır. Sonraki dönemlerde insanlar hayvanları evcilleştirmişlerdir.
Hayvanları otlatmış ve hayvanlara barınak bulmuşlar. Hayvanları otlatmak için sürekli göç etmişlerdir. Besledikleri hayvanları vahşi hayvanlardan korumuşlardır.
Sürekli yerleşmeler tarımla başlamıştır.
Tarım faaliyetlerinin yaygınlaşması insanları yerleşik hayata geçirmiştir.
Tarımda sulamaya ihtiyaç duyulması insanları akarsu kenarlarına yöneltmiştir.
Nüfusun hızla artması ve ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesi nedeniyle yerleşmeler büyümüş ve büyük şehirler oluşmuştur.
Yerleşim alanlarının büyümesi yerleşim alanlarının görünümünde değişme ve gelişmeye neden olmuştur.
Fonksiyonlarına Göre Şehirler
Maden ve Sanayi Şehirleri
Almanya’nın Ruhr bölgesinde Essen şehri 18.yy’da küçük bir şehir iken çevresindeki zengin taşkömürü yataklarına bağlı olarak gelişmiş ve çevresindeki yerleşim yerlerini etkisi altına alarak günümüzde Avrupanın en büyük sanayi bölgelerinden olmuştur.
Maden şehirleri
Almanya-Ruhr bölgesi —> Essen Taşkömürü
Zonguldak —> Taşkömürü
Kuveyt —> Petrol
Musul —> Petrol
Kerkük—> Petrol
Sanayi şehirleri
İstanbul
İzmir
Almanya —> Ruhr bölgesi / Essen
Japonya —> Tokyo
ABD —> Göller yöresi
Eğitim şehirleri
İstanbul
Viyana
Han/ard
Cambridge
Oxford
Dini şehirler
Mekke: islam dini
İstanbul : Ortodoks mezhebi (Fener Rum Patrikhanesı)
Kudüs : İslamiyet — Hristiyanlık – Musevilik
Vatikan: Katolik mezhebi
Teknolojik şehirler
Japonya yeraltı kaynakları bakımından fakirdir ancak; buna rağmen ileri teknoloji sayesinde Tokyo Japonya’nın ticari, siyasi ve kültürel merkezidir. Tokyo dünyanın en büyük teknoloji şehridir.
İdari ve Siyasi Şehirler
Ülkelerin yönetildiği merkezlerdir. Ülkelerin başkentleri, eyalet merkezleri ve il merkezleri örnek verilebilir.
Türkiye —> Ankara
Fransa —> Bari
ABD —> Washuıgton
Almanya —> Berlin
Rusya —> Rusya
Bazı özel koşullara bağlı olarak yerleşmeler uç noktalara kurulmuştur.
Ust Nera: Rusya’da Ust Nera kentinde sıcaklıklar – 60, -70oC’ye düşmesine rağmen zengin doğal gaz yatakları nedeniyle on bini aşkın nüfus yaşamaktadır.
Dikson: Dünya’nın en kuzeyinde yer alan Dikson şehri askeri üs olarak kullanılırken günümüzde madencilik faaliyetlerinin de gelişmesiyle 3000 aşkın nüfus yaşamaktadır.
La Paz: Bolivya’nın başkenti La Paz Ekvatoral bölgede yer alan bir şehirdir. Sıcak ve nemli iklim koşulları yerleşmenin 4000 metreye kurulmasına neden oluştur.
Quito: Ekvador’un başkenti, Ekvatoral bölgede 2800 metre yükseklikte kurulmuş bir şehirdir.
