ADLAR

Canlı ve cansız tüm varlıkları ve kavramları tanıtan, belirten kelimelere ad denir.

“İstanbul, kalem, kedi, sevgi, masa…” sözcükleri birer ad örneğidir.

1. Varlıklara Verilişlerine Göre Adlar

Varlıklara verilişlerine göre adlar özel adlar ve tür adları olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Özel Adlar: Tek ve eşsiz olan, öteki varlıklar içinde bir benzeri daha olmayan varlıklara verilen adlara özel ad denir.

“Türkiye, Ankara, Mustafa Kemal, Afrika, Dicle, Beydağ, Şişli…” sözcükleri birer özel addır.

Başlıca özel adlar şunlardır:

Kişi adları: “Ayşe, Hasan, Murat”
Ülke adları: “Fransa, Türkiye, Fas”
Ulus adları: “Türk, İngiliz, Fransız”
Dağ,deniz,ova,ırmak adları: “Uludağ, Karadeniz, Kızılırmak, Çukurova”
Bazı Hayvan adları: “Tekir, Sarıkız, Pamuk, Maviş, Benekli…”
Kitap, gazete, dergi adları: “Bilim Çocuk, Fareli Köyün Kavalcısı…”
İl, İlçe, mahalle, sokak adları: “Van, Erdemli, Yeni Mahalle, Millet Caddesi, Mis Sokak…”
Kurum, dernek ve okul adları: “Türkiye Büyük Millet Meclisi, Gazi İlkokulu, Cerrahpaşa Hastanesi, Yeşilay, Hayvan Severler Derneği…”
Gezegen ve yıldız adları: “Kutup Yıldızı, Mars, Ay, Güneş…”
Dil ve din adları: “İslamiyet, Hristiyanlık, İngilizce…”
Ülke, kıta, bölge adları: “Türkiye, Asya, Marmara Bölgesi…”
Deniz, göl, akarsu, dağ tepe adları: “Tuz Gölü, Ağrı Dağı, Ege Denizi…”

Özel Adlarla İlgili Yazım Kuralları:

Özel adların ilk harfi her zaman büyük yazılır. Eğer özel ad birden fazla sözcükten oluşuyorsa her sözcüğün ilk harfi büyük yazılır.

Özel adlara gelen ekler kesme işareti (‘) ile ayrılır.

• “Ankara’dan Van’a gittiler.”

Özel adlara getirilen yapım ekleri (-li, -ci, -ler, -gil, – siz, -cık) kesme işareti ile ayrılmaz.

• “İstanbullu, Atatürkçü, Almanlar.”

Kurum ve kuruluş adlarına gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz.

• “Sarıyer Belediyesine“,”Ankara Valiliğine, “Türkiye Büyük Millet Meclisine“

Kişi adlarından önce gelen meslek ve ünvan bildiren saygı sözcükleri özel ad olmamalarına rağmen büyük harfle başlar.

• “Avukat Salih Gök”, “Sayın Arda Tan”

Tür Adları

Aynı cinsten olan varlıkların ortak adlarına tür (cins) adi denir.
“teyze, yılan, elma, baba, kedi, yol ağaç, kuş, kitap, nehir…”

Tür adları bir varlığa isim olarak verilirse özel ad olur.

Harika! İşte 4. Sınıf Türkçe Ad Bilgisi (İsim Bilgisi) konusuyla ilgili çözümlü 7 örnek test sorusu, her biri alt alta sıralanmış şekilde:

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özel ad kullanılmıştır?

A) Annem pazardan elma aldı. B) Okulumuzun bahçesi çok geniştir. C) İstanbul’a bu yaz gideceğiz. D) Çocuklar parkta top oynuyor.

Doğru Cevap: C Açıklama: ‘İstanbul’ kelimesi, tek bir şehri ifade eden özel bir isimdir ve büyük harfle başlar. Diğer seçeneklerdeki kelimeler (elma, pazar, okul, bahçe, çocuk, park) cins (tür) adıdır.

2. Soru

‘Kitaplarımızı düzenli rafa dizdik.’ cümlesindeki altı çizili kelime hangi tür addır?

A) Özel ad B) Tür (cins) ad C) Çoğul ad D) Tekil ad

Doğru Cevap: B Açıklama: ‘Rafa’ kelimesi, aynı türden birçok varlığı ifade eden genel bir addır, yani bir tür (cins) adıdır. Özel bir varlığı belirtmez ve çoğul eki almamıştır.

3. Soru

Aşağıdaki kelimelerden hangisi ‘çoğul ad’ değildir?

A) Kuşlar B) Ağaçlar C) Kalem D) Evler

Doğru Cevap: C Açıklama: ‘Kalem’ kelimesi çoğul eki (-lar / -ler) almadığı için çoğul ad değildir, tekil addır. Diğer kelimeler çoğul eklerini almıştır.

4. Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘topluluk adı’ bulunmaktadır?

A) Masada üç elma var. B) Öğrenciler teneffüse çıktı. C) Orman gezisi çok keyifliydi. D) Kedi sütünü içti.

Doğru Cevap: C Açıklama: ‘Orman’ kelimesi, şekilce tekil görünse de birçok ağacın bir araya gelerek oluşturduğu bütünü ifade eden bir topluluk adıdır.

5. Soru

‘Duygu’ kelimesi, bir varlığın zihinde oluşturduğu tasarıyı ifade eden bir addır. Bu tür adlara ne ad verilir?

A) Somut ad B) Soyut ad C) Özel ad D) Topluluk adı

Doğru Cevap: B Açıklama: Soyut adlar, beş duyu organımızla algılayamadığımız, kavramları, düşünceleri, duyguları ifade eden adlardır. ‘Duygu’ beş duyuyla algılanamadığı için soyut bir addır.

6. Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem tekil hem de çoğul ad bir arada kullanılmıştır?

A) Öğrenciler sınıfa girdi. B) Elmalar sepetlerde duruyor. C) Çiçekler bahçede açtı. D) Çocuk kitap okudu.

Doğru Cevap: A Açıklama: Bu cümlede ‘Öğrenciler’ çoğul bir adken, ‘sınıfa’ tekil bir addır. Diğer seçeneklerde ya ikisi de çoğul ya da ikisi de tekildir.

7. Soru

Aşağıdaki kelimelerden hangisi hem somut hem de tekil bir addır?

A) Rüyalar B) Sevinç C) Masa D) Dostluklar

Doğru Cevap: C Açıklama: ‘Masa’ kelimesi, beş duyu organımızla algılayabildiğimiz (somut) ve tek bir varlığı ifade eden (tekil) bir addır. Diğer seçenekler ya soyut ya da çoğuldur.