Ünlü Daralması
Türkçede “a, e” ünlüleriyle biten fiiller “-yor” ekini aldıklarında “a, e” ünlüleri daralarak “ı, i, u, ü”ye döner. Buna ünlü daralması denir.
Örnek: İzle — yor —> İzliyor
Gelme — yor —> Gelmiyor
Atla — yor —> Atlıyor
Gözle — yor —> Gözlüyor
Tek heceli olan “demek, yemek” sözcükleri “-yor” ekini almadan da daralabilir.
Örnek: De—y—en —> Diyen, Ye—y—ecek —> Yiyecek
Örnek Sorular:
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünlü daralmasına örnek bir sözcük vardır?
A) Dürüstlük ve samimiyet gerçek dostluğun iki esasıdır.
B) Bir kere bile yalan söylüyorsan dürüst insan olamazsın.
C) İnsanların en büyük kusuru mükemmelliklerini yalanla süslemeleridir.
D) Ne olursan ol yine gel, derken Mevlana dürüst ol yeter demek istemiştir.
(1)Gemimiz, Hollanda turunu gerçekleştirdikten sonra rotasını Ren Nehri üzerinden Almanya’ya çeviriyor.(2) ilk olarak Köln’ü ziyaret ediyoruz. (B)Daha sonra sırasıyla Cochem ve Koblenz şehirlerini görme şansı buluyoruz. (4)Dünyanın başka yerinde yaşayamayacağımız bir müzik keyfi yaşıyoruz.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde ünlü daralması vardır?
A)1. B)2. C) 3. D) 4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) Yiyecek bir şey kalmayınca pazara çıktı.
B) Annesinin eve gelmesini dört gözle bekliyor.
C) Odamı toplamıyorum diye azarladı annem.
D) Türkçe dersinde hep yeni şeyler öğreniyoruz.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) Öğrenciler öğretmeni can kulağıyla dinliyor.
B) Sana diyecek bir şey kalmamış.
C) Arkadaşının yaptığı resme bakıyordu.
D) Ahmet on beş dakikadır otobüs bekliyor.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinde ünlü daralması örneği yoktur?
A) Bu notları neden benden saklıyorsun?
B) Bu davranışından dolayı seni kutluyorum.
C) Yarın bizim okula ziyarete geliyormuş.
D) Herkes pür dikkat bizi izliyordu.
çok güzel fakat keşke indirebilsek