TSUNAMİ
- Okyanus altında meydana gelen tektonik depremler sonucunda oluşan dev dalgalara tsunami denir.
- Tsunamilerin saatteki hızları 800 km’ ye kadar ulaşabilmektedir.
- Denizlerde meydana gelen depremler ve volkanizmalar sonucu oluşur.
- Sığ kıyısında etkisini artırır.
- Tsunami sonucu çığ, sel, heyelan gibi doğal afetler oluşabilir.
- Dalga boyları 30 m kadar yükselebilir.
- Deprem bölgelerinde, volkanik alanlarda ve okyanusa kıyısı olan yerlerde görülür.
- Türkiye’de tsunami görülmez. Bunun nedeni okyanusa kıyısı olmamasıdır.
SEL VE TAŞKINLAR
Sağanak yağmurlar ve ani kar erimeleri sonucunda hızlı, bulanık ve çamurlu akan sulara sel suları denir.
Sel suları yerleşim birimleri ve tarım alanlarına işgal etmesiyle afet boyutu kazanır.
Sel sularının yatağından çıkarak yerleşim yerlerine ve tarım alanlarına taşmasına taşkın denir.
Türkiye’de sel ve taşkınlar başla Karadeniz olmak üzere ülkemizin her yerinde görülebilir.
Özellikleri;
- Karların erken erimesi sonucu oluşur.
- Kısa sürede meydana gelen ani ve fazla yağışlar sonucu oluşur.
- Toprağın geçirgen olmaması sonucu oluşur.
- Doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi sonucu oluşur.
- Akarsu yataklarının yerleşime açılması sonucu oluşur.
- Çarpık kentleşme ve altyapı eksiklikleri sonucu oluşur.
Sel ve taşkınlardan korunmak için;
- Akarsu ve dere yatakları ıslah edilmeli, yerleşime açılmamalı
- Doğal bitki örtüsü korunmalı
- Akarsuların yukarı kesimlerindeki bitki örtüsünden yoksun alanlar ağaçlandırılmalı
- Alt yapı çalışmaları sistemli hale getirilmeli
- Erken uyarı sistemleri kurulma
