Yeryüzünde büyüklüğüne ya da küçüklüğüne bakılmadan derin ya da sığ göller, bataklıklar ve sazlıklar sulak alan olarak kabul edilir. Ramsar Sözleşmesinde sulak alanların kapsamı geniş tutulmuştur. Ramsar Sözleşmesi 1971 yılında İran’ın Ramsar kentinde birçok ülke tarafından sulak alanların kurulması yönünde imzalanan bir sözleşmedir.
Ramsar Sözleşmesi’nin temel dayanağını şu amaç oluşturmaktadır: “Tüm ülkelerdeki sulak alanların korunmasına birincil öncelik sağlanması, sulak alanların ekosistemlerindeki biyoçeşitliliğin sürdürülmesi yönünde önlemlerin alınmasıdır”
Ramsar Sözleşmesi’ne Türkiye 1993 yılında imza atmıştır. Ülkemizde 250`yi aşkın sulak alan bulunmaktadır. Bu sulak alanların 19`u önemlidir.
TÜRKİYE’DEKİ BAZI SULAK ALANLAR
- Ulubat Gölü (Bursa)
- Sultan Sazlığı (Kayseri)
- Akyatan Gölü (Antakya)
- Burdur Gölü (Burdur)
- Gediz Deltası (İzmir)
- Manyas Gölü (Balıkesir)
- Seyfe Gölü (Kırşehir)
- Kızılırmak Deltası (Samsun)
- Göksu Deltası (Mersin)
- Yumurtalık Lagünü (Adana)
- Meke Maarı (Konya)
- Kızören Obruğu (Konya)
- Nemrut Kalderası (Bitlis) gibi…
Sulak alanlar tropikal ormanlar gibi en yüksek düzeyde oksijen üreten ekosistemlerdir. Bu alanlar birçok biyoçeşitliliğe yaşam alanı sağlamaktadır. Balıkçılık, tarım, hayvancılık, saz üretimi ve turizm olanaklarıyla ülke ekonomisine katkı sağlar.
Türkiye sulak alan bakımından Avrupa ve Orta Doğu’nun en zengin ülkesidir. Bunun nedeni Türkiye’nin Avrupa, Asya ve Afrika kıtaları arasında yer alması, üç tarafının denizlerle çevrili olması, kısa mesafede yükselti farkının oluşması, yer şekilleri ve iklim çeşitliliğidir.
TÜRKİYE’DE KAYBOLAN BAZI SULAK ALANLAR
- Hatay’daki Amik Gölü (Kurutularak tarım arazisine dönüştürülmesi)
- Burdur’daki Kestel Gölü (Tarım arazisine dönüştürülmesi)
- Akşehir’deki Akşehir Gölü (Gölü besleyen akarsuların kurutulması ve yer altı suyunun bilinçsiz kullanılması)
- Konya Havzasındaki Samsam Gölü (Tarımsal faaliyetlerde kullanılması)
Beyşehir ve Suğla Gölü, Sultan Sazlığı (Kuruma tehlikesi altındadır Sebebi yer altı sularının bilinçsiz kullanılması ve tarımsal faaliyetler için kurutulması)
Gerek ekolojik dengenin sağlanmasında gerekse biyolojik çeşitliliğin korunmasında büyük önem taşıyan sulak alanlar ülkemizde beşeri faktörlerin etkisiyle tehlike altındadır. Ülkemizde 40 yıl içerisinde yaklaşık 1.3 bin sulak alan kurutma, doldurma ve su sistemlerine müdahaleler nedeniyle ekolojik ve ekonomik özelliğini kaybetmiştir.
TÜRKİYE’DE SULAK ALANLARIN TEHDİT ALTINDA OLMA NEDENLERİ
- Kurutularak tarım arazine dönüştürülmesi
- Gölü besleyen akarsuların kurutulması
- Şehirsel ve sanayi atıkları
- Yer altı sularının bilinçsiz kullanılması
- Akarsu rejimine yapılan müdahaleler
- İklimsel koşullardaki farklılaşma ve küresel ısınma gibi…
Giderek kurutulan ve kirlenen sulak alanlar için alınması gerek önlemler
- Yer altı sularının aşırı ve bilinçsiz kullanımının önlenmesi
- Akarsuların korunması
- Sulak alanların sürdürülebilir kullanılması
- Halkın eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi
- Sulak alanlarla ilgili yasal düzenlenmelerin yapılması ve denetiminin sağlanması gibi…
