Sabit süratli hareket, yol, zaman ve sürat konularının hesaplaması ile elde edilen verilere dayanır.
- Yol; hareketlinin aldığı mesafedir.
- Sürat; hareketlinin birim zamanda kat ettiği yoldur.
- Zaman; hareketlinin hareket süresidir.
Yol, zaman ve sürat arasındaki bağıntı ise şu şekildedir.
Yol = sürat ve zaman
ifadesi ile de sürat hesaplanabilir.
- Sürat birimi; bir saniyede alınan yol ifade edildiğinde (m/s) metre/saniye alınırken; bir saatte alınan yol ifade edildiğinde (km/h) kilometre/saat olarak alınır.
- Hareket halindeki bir cismin hareketi boyunca aldığı yol metre, hareketi boyunca süresi saniye, hareketi boyunca sürati metre/ saniye cinsinden ifade edilir.
Yol – Zaman Grafiği
Bir otomobilin hareket halindeki sürati, süresi ve aldığı yol biliniyorsa 0 harekete ait grafik oluşturulabilir. Aşağıdaki tabloda hareket halindeki araç için yol ve zaman verileri yer almaktadır.
Bu tabloya göre hareketli;
- 0. saniyede 0 metre
- l. saniyede 20 metre
- 2. saniyede 40 metre
- 3. saniyede 60 metre
- 4. saniyede 80 metre
yol almıştır,
Verilere uygun grafik oluşturulurken yatay eksen zaman, dikey eksen ise yol alınır.
- E noktası 0. saniyede 0 metre yol aldığını
- A noktası l. saniyede 20 metre yol aldığını
- B noktası 2. saniyede 40 metre yol aldığını
- C noktası 3. saniyede 60 metre yol aldığını
- D noktası 4. saniyede 80 metre yol aldığını
ifade ettiğinden noktalar birleştirildiğinde hareketliye ait yol – zaman grafiği elde edilir.
Sürat – Zaman Grafiği
Yol- zaman grafiğinde olduğu gibi hareketliye ait sürat ve zaman bilgisi sayesinde grafik elde edilebilir.
Aşağıdaki tablo hareket halindeki araç için sürat – zaman verileri yer almaktadır.
Yol (m) , zaman (s) ve sürat (m/s) şeklinde kısaca gösterilebilir.
Hareketlinin hareketi tamamladığı zaman ve bu zaman içinde aldığı yol bilinmiyor ise sürat hesaplanır.
bulunur. Tüm zamanlar için bu uygulama yapıldığında:
tablosu elde edilebilir. Tablodaki verilere ait grafikler ise şu şekildedir.
ÖRNEK: Bir motosiklet sürücüsüne ait veriler tabloda yer almaktadır.
Motosikletçinin yol – zaman grafiği hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
çözüm: Tablodaki veriler uygun şekilde grafik üzerine yerleştirilerek;
- 0. saniyede 0 metre
- 5. saniyede 50 metre
- 10. saniyede 100 metre
- 15. saniyede 150 metre
yol aldığı bilgisi işaretlendiğinde C şıkkında yer alan grafiğe ulaşılır. O halde cevap “B“dir.
