REŞAT NURİ GÜNTEKİN (1889-1956)

Roman ve hikayeleriyle Anadolu’yu ve Anadolu insanının derinliğini, yalnızlığını, adeta bir halk hikayesi yapısında aktarır.

Hikayelerini aşk, aile, çocuk ve ahlak temelleri üzerine inşa eder. Herkesin başına gelebilecek düz ve basit olayları yakalamada başarılıdır. Hikayeleri okuyucuları yormaz diyalog oluşturmadaki becerisi hikayelerine kıvraklık katar. Hikayeleri romanlarının adeta daraltılmış biçimidir.

Güçlü bir gözlemciliği vardır. Anlatımda ve psikolojik tahlillerde başarılıdır.

Sade bir dil kullanmış, konuşma dilinin canlılığını yansıtmayı başarmıştır.

Esederinde, yurdun çeşitli yerlerindeki olumlu olumsuz görünümleri, bozulan insani değerleri ve ahlak yapısını, yanlış Batılılaşmayı, batıl inanışları kişisel duygularıyla birleştirerek anlatmıştır.

Eserlerinde, mizah ögesi ve ince espriler de yer alır, eleştirdiği tipleri acımasızca eleştirir.

Romanlarında güçlü bir gözleme dayanan realizm vardır.

Gizli El romanında Savaş yıllarının vurgunculuğunu; Kızılcık Dalları romanında Tanzimat Fermanı ile kaldırılmış esirlik kurumunu ve evlatlık sorununu; Dudaktan Kalbe romanında Lamia ile Kenan’ın yaşadıkları çevresinde aşk ve şehvet duygusu arasındaki ince çizgi ele alınmıştır.

Değirmen romanı savaş yıllarında deprem felaketi yaşamış bir Anadolu kasabasının dış dünyaya kapalı hayatından çarpıcı ve ibret verici sahnelerin sunulduğu bir romandır.

Miskinler Tekkesi romanında toplumsal eleştiri yapılarak günümüze kadar taşınmış olan dilencilik konusu ele alınır; para dilenciliğinden, devlet dairelerinden manevi dilenciliğe kadar gidilir.

Mektup biçiminde yazdığı Bir Kadın Düşmanı romanında, çirkinliğini başka yetenekleriyle örtmeye çalışan Homongolos lakaplı Ziya ile şımarık ve hoppa bir kız olan Sara arasındaki imkansız aşk ilişkisini ele alır.

Eserleri

Roman: Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe, Akşam Güneşi, Acımak, Damga, Kızılcık Dalları, Eski Hastalık, Miskinler Tekkesi, Yaprak Dökümü, Ateş Gecesi, Bir Kadın Düşmanı, Gökyüzü, Değirmen, Yeşil Gece, Olağan İşler, Gizli El, Harabelerin Çiçeği, Sönmüş Yıldızlar, Tanrı Misafiri, Kan Davası, Kavak Yelleri, Son Sığınak
Hikaye: Roçild Bey, Eski Ahbap, Tanrı Misafiri, Sönmüş Yıldızlar, Leyla ile Mecnun, Olağan işler, Nenesi Kro
Oyun: Hançer, Eski Rüya, Ümidin Güneşi, Gazeteci Düşmanı, Şemsiye Hırsızı, ihtiyar Serseri (üç oyun),Taş Parçası, Yeşil Gece, İstiklal, Hülleci, Yaprak Dökümü, Eski Şarkı, Balıkesir Muhasebecisi, Tanrıdağı Ziyafet”, Bir Köy öğretmeni, Çalıkuşu, Kavak Yelleri
Gezi: Anadolu Notları