Kurallı ve Devrik Cümle

Yüklemi sonda bulunan cümlelere kurallı cümle adı verilir. Yüklemi sonda bulunmayan cümlelerse devrik cümlelerdir.

Örnek Cümleler:

Vefasız aramıyor beni. (Devrik Cümle)
Ne zamandır seni bekliyorum. (Kurallı Cümle)
Oyuncaklarımı hâlâ saklıyorum. (Kurallı Cümle)
Dönmedi unuttu beni. (Devrik Cümle)
Kardeşimle odamızı temizledik. (Kurallı Cümle)
Dökülmüştü dedemin dişleri. (Devrik Cümle)

En büyük servettir eğitim. (Devrik Cümle)
Bu problemleri çözeceğiz bugün. (Devrik Cümle)
Anlat dinliyorum seni. (Devrik Cümle)
Bir gün sen de beni anlarsın. (Kurallı Cümle)
Dolaşsam dünyayı bir günde. (Devrik Cümle)

Aşağıda verilen devrik cümleleri kurallı cümleler hâline getirelim.

• Simge yapıyor ödevini. (Simge ödevini yapıyor.)
• Başarısız oldum çalışamadığım için. (Çalışamadığım için başarısız oldum)
• Seni dinlemiyorum artık ben. (Ben artık sizi dinlemiyorum.)
• Yıkılır düşlerim her gece. (Düşlerim her gece yakılır.)
• Yemekte ne var akşam?( Akşam yemekte ne var?)

Aşağıdakilerden hangisi hem olumlu hem de kurallı bir cümledir?

A) Bunlardan aldınız mı birer tane.
B) İstediklerinizin hiçbirini bulamadım.
C) O da gelecekmiş bizimle birlikte.
D) İçecek bir şey istemediğini söyledi.

Çözümlü Test Soruları

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kurallı (düz) cümledir?
A) Geldi dün akşam bize misafir.
B) Misafir dün akşam bize geldi.
C) Bize dün akşam geldi misafir.
D) Dün akşam geldi bize misafir.

Çözüm:
Kurallı cümlede yüklem sonda olur. “Misafir dün akşam bize geldi.” cümlesi kurallıdır. Doğru cevap B‘dir.

2. “Çiçekleri suladı bahçede annem.” cümlesinin kurallı hali hangisidir?
A) Bahçede annem çiçekleri suladı.
B) Annem bahçede çiçekleri suladı.
C) Suladı annem bahçede çiçekleri.
D) Çiçekleri annem bahçede suladı.

Çözüm:
Yüklemi sonda olacak şekilde düzenlenirse: “Annem bahçede çiçekleri suladı.” Doğru cevap B‘dir.

3. Hangi cümle devrik değildir?
A) Koşuyor parkta çocuklar neşeyle.
B) Yağmurdan sonra çıktı güneş.
C) Şarkı söylüyor kuşlar dallarda.
D) Okudu kitabını dikkatle Ayşe.

Çözüm:
“Yağmurdan sonra çıktı güneş.” cümlesinde yüklem sondadır, bu nedenle devrik değildir. Doğru cevap B‘dir.

4. “Yaptı ödevlerini sabırla Ali.” cümlesinin kurallı hali nasıl olmalıdır?
A) Sabırla Ali ödevlerini yaptı.
B) Ali sabırla ödevlerini yaptı.
C) Ödevlerini yaptı sabırla Ali.
D) Sabırla yaptı ödevlerini Ali.

Çözüm:
Yüklem sonda olacak şekilde: “Ali sabırla ödevlerini yaptı.” Doğru cevap B‘dir.

5. Hangi seçenekte devrik cümle örneği yoktur?
A) Açtı penceresini güneşe doğru.
B) Uyandı erkenden bugün kardeşim.
C) Babam bize yeni bir bisiklet aldı.
D) Gitti sahilde arkadaşlarıyla.

Çözüm:
“Babam bize yeni bir bisiklet aldı.” cümlesi yüklemi sonda olduğu için kurallıdır. Doğru cevap C‘dir.

6. “Topladık birlikte ormandaki çöpleri.” cümlesinin devrik hali hangisidir?
A) Birlikte ormandaki çöpleri topladık.
B) Ormandaki çöpleri birlikte topladık.
C) Topladık ormandaki çöpleri birlikte.
D) Birlikte topladık ormandaki çöpleri.

Çözüm:
Yüklemi cümlenin başına alarak: “Topladık ormandaki çöpleri birlikte.” devrik cümle oluşur. Doğru cevap C‘dir.